خلاصه خطبه غدیر 

قسمتهای مختلف برنامه غدیر

سخنرانی تاریخی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در غدیر که حدود یک ساعت طول کشید در یازده بخش ترسیم شدنی است:

1-حمد وثنای الهی؛
2-فرمان الهی برای اعلام ولایت؛
3-اعلام رسمی ولایت و امامت دوازده امام علیهم السلام؛
4-معرفی و بلند کردن دست امیرالمؤمنین علیه السلام توسط پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم؛
5- تأکید بر توجه امت به مسئله امامت؛
6- اشاره به کارشکنی های منافقان؛
7- پیروان اهل بیت علیهم السلام و دشمنان ایشان؛
8- حضرت مهدیعجل اللّه فرجه؛
9-مطرح کردن بیعت؛
10- حلال و حرام، واجبات و محرمات؛
11- بیعت گرفتن رسمی.

تعیین موضوع خطابه غدیر از آغاز
12- پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در همان آغاز خطبه فرمودند: فرمان قاطعی از طرف خداوند آمده که مطلب مهمی درباره علی بن ابی طالب علیه السلام بیان کنم، که اگر نگویم رسالت الهی را نرسانده ام و از عقاب خداوند ترسانم.
هم چنین تصریح کردند که هر چه از خداوند خواستم به علت فتنه
منافقان و دشمنان مرا از ابلاغ این مهم معذور بدارد، پذیرفته نشد. سپس اشاره کردند که این دستور خاص الهی درباره امامت و ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام است.

یادآوری دو نکته پس از اعلام ولایت

13-پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم پس از اعلام ولایت فرمودند: اَللّهُمَ والِ مَنْ والاهْ وَ عادِ مَنْ عاداهُ...؛ خدایا دوست بدار هرکس او را دوست بدارد و دشمن بدار هرکس او را دشمن بدارد و یاری کن هرکس او را یاری کند و خوار کن هرکس او را خوار کند».

14-سپس نزول آیه اکمال را درباره روز غدیر اعلام کردند: «اَلْیَومُ اَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ اَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الاِسْلامَ دینا»؛ امروز دین شما را کامل کردم و نعمت را برای شما به حد کمال رساندم و اسلام را دین شما پذیرفتم. و خداوند را بر ابلاغ این رسالت شاهد گرفتند.
سه نکته مهم درباره آینده مسلمانان
در خطبه غدیر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نگرانی خود را از آینده مسلمانان در سه جمله ابراز کردند:
15-مبادا بعد از من به عقب برگردید؛
16- مبادا در مسلمان بودن خود، بر خدا منت بگذارید که
خدا مواظب شماست؛
17- بدانید که بعد از من رهبران گمراهی، پدیدار می‌شوند که مردم را به سوی جهنم می‌کشانند. من از آنان بیزارم و همه آنان در جهنم خواهند بود.
غدیر و حضرت مهدی علیه السلام
عید غدیر
در اواسط خطبه حضرت مطالبی درباره حضرت بقیة اللّه الاعظم حجة بن الحسن المهدی ارواحنا فداه بیان فرمودند، و به اوصاف و جنبه های مخصوص حضرت اشاره کردند که خلاصه آن چنین است:
18-او آخرین امامان است که حجتی بعد از او نیست؛
19- او بر همه قبایل شرک و کفر چیره خواهد شد، و هدایت کننده آنان است؛
20- او انتقام گیرنده همه خون های به ناحق ریخته اولیای خدا و منتقم از ظالمان است؛
21- او تعیین کننده دقیق درجاتِ افراد در فضیلت و در جهل و جهالت است؛
22- او وارث جمیع علوم است؛
23- همه پیشینیان درباره او بشارت داده اند؛
24-هیچ کس بر او غالب نمی‌شود و هیچ کس علیه او یاری نمی‌شود.
دعوت به بیعت
25- پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم اشاره فرمودند که من، بعد از اتمام خطبه شما را به بیعت با خود و سپس بیعت با علی بن ابی طالب دعوت می‌کنم.ضمانت این بیعت آن است که من با خداوند بیعت کرده ام و علی هم با من بیعت کرده است. پس بیعتی که از شما می‌گیرم از طرف خداوند و بیعت با حق تعالی است.

خطبه غدیر خم

هنگامی که رسول‌ اکرم در روز 5‌ شنبه 18 ذی ‌الحجه به وادی  غدیر خم رسیدند و پیش از جدایی اهالی شام ، مصر و عراق از میان جمعیت ، جبرئیل امین  از جانب خداوند بر ایشان نازل گردید و آیه   :
  «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک  من ربک فان لم تفعل فما بلغت رسالته و الله یعصمک من الناس » را نازل نمود و ازجانب حق تعالی ، رسول اکرم را امر نمود تا حکم آنچه را که در قبل بر پیامبر دربارهامام علی نازل گشته بود ، به مردم ابلاغ نمایند .در این هنگام ، پیشتازانکاروان و افرادی که جلوتر حرکت می‌ نمودند ، حوالی جحفه رسیده بودند .رسولاکرم پس از نزول آیه ، دستور توقف کاروانیان را صادر نمودند و امر فرمودند تا آنانیکه پیشاپیش حرکت می‌ نمودند ، به محل غدیر بازگردند و افرادی که در پس قافله ، عقبمانده بودند ، سریعتر به کاروان در این وادی ، ملحق شوند .

 همچنین به چند تن از صحابه دستور دادند تا فضای زیر چنددرخت کهنسال را که در آن محل قرار داشتند ، آماده نمایند ؛ خار ها را از زمینبرکنند و سنگ های ناهموار موجود در زیر آن درختان را جمع ‌آوری نمایند . در اینهنگام ، زمان به جای آوردن نماز ظهر فرارسید و رسول‌ اکرم فریضه ظهر را در گرمایشدید ، به همراه جمعیت کثیر حاضر ، ادا نمودند.

شدت گرما در وادی غدیر به حدیبود که اشخاص ، گوشه‌ ای از ردا و لباس خویش را برای در امان بودن از شدت تابشآفتاب ، بر سر می‌ افکندند و مقداری از آنرا برای کاستن از شدت گرمای شن ها و سنگها ، در زیر پای خویش می‌ گستردند . برای رسول خدا نیز پارچه ‌ای بر روی شاخسار آندرختان کهن افکندند تا مانعی در برابر حرارت موجود و تابش خورشید ، ایجاد نمایند  . هنگامی که حضرت از نماز فارغ گشت ، از جهاز شتران ، در همان محلی که به فرمان رسولخدا توسط صحابه آماده شده بود ، منبری ساختند و وجود مقدس پیامبر اکرم بر فراز آندر آمدند و شروع به ایراد خطبه ، با صدایی بلند و رسا نمودند ؛ در حالیکه جمعیتفراوان همراه پیامبر ، بر گرداگرد حضرت جمع گشته بودند و به سخنان نبی‌ اکرم گوشفرا می ‌دادند و برخی از افراد نیز برای آنکه همگان از کلام رسول خدا مطلع گردند ،سخنان آن حضرت را با صدایی بلند برای افرادی که دورتر قرار داشتند ، تکرار می‌نمودند.

 بخش اول : حمد و ثنایالهی

 ستایش خدای را سزاست که در یگانگی اش بلند مرتبه و در تنهایی اشبه آفریدگان نزدیک است ؛ سلطنتش پرجلال و در ارکان آفرینش اش بزرگ است . بى آنکهمکان گیرد و جابه جا شود ، بر همه چیز احاطه دارد و بر تمامی آفریدگان به قدرت وبرهان خود چیره است .
همواره ستوده بوده و خواهد بود و مجد و بزرگی او را پایانینیست . آغاز و انجام از او و برگشت تمامی امور به سوی اوست .اوست آفرینندهآسمان ها و گستراننده زمین ها و حکمران آن ها . دور و منزه از خصایص آفریده هاست ودر منزه بودن خود نیز از تقدیس همگان برتر است . هموست پروردگار فرشتگان و روح؛افزونی بخش آفریده ها و نعمت ده ایجاد شده هاست .
به یک نیم نگاه دیده ها راببیند و دیده ها هرگز او را نبینند .

 کریم و بردبارو شکیباست . رحمت اش جهان شمول و عطایش منّت گذار . در انتقام بی شتاب و در کیفرسزاواران عذاب ، صبور و شکیباست . بر نهان ها آگاه و بر درون ها دانا . پوشیده هابر او آشکار و پنهان ها بر او روشن است . او راست فراگیری و چیرگی بر هر هستی . نیروی آفریدگان از او و توانایی بر هر پدیده ویژه اوست . او را همانندی نیست وهموست ایجادگر هر موجود در تاریکستان لاشیء . جاودانه و زنده و عدل گستر . جز اوخداوندی نباشد و اوست ارجمند و حکیم .
دیده ها را بر او راهی نیست و اوستدریابنده دیده ها . بر پنهانی ها آگاه و بر کارها داناست . کسی از دیدن به وصف اونرسد و بر چگونگی او از نهان و آشکار دست نیابد مگر ، او - عزّوجلّ - خود ، راهنماید و بشناساند.

 و گواهی می دهم کهاو « الله » است . همو که تنزّهش سراسر روزگاران را فراگیر و نورش ابدیت را شاملاست . بی مشاور ، فرمانش را اجرا ، بی شریک تقدیرش را امضا و بی یاور سامان دهیفرماید صورت آفرینش او را الگویی نبوده و آفریدگان را بدون یاور و رنج و چارهجویی ، هستی بخشیده است . جهان با ایجاد او موجود و با آفرینش او پدیدار شده است .پس اوست « الله » که معبودی به جز او نیست . همو که صُنعش استوار است وساختمان آفرینشش زیبا . دادگری است که ستم روا نمی دارد و کریمی که کارهابه اوبازمی گردد .و گواهی می دهم که او « الله » است که آفریدگان در برابر بزرگی اشفروتن و در مقابل عزّتش رام و به توانایی اش تسلیم و به هیبت و بزرگی اش فروتن اند . پادشاه هستی ها و چرخاننده سپهر ها و رام کننده آفتاب و ماه که هریک تا اَجَلمعین جریان یابند . او پرده شب را به روز و پرده روز را - که شتابان در پی شب است - به شب پیچد . اوست شکننده هر ستمگر سرکش و نابود کننده هر شیطان رانده شد

 نه او را ناسازی باشدو نه برایش انباز و مانندی . یکتا و بی نیاز ، نه زاده و نه زاییده شده ، او راهمتایی نبوده ، خداوند یگانه و پروردگار بزرگوار است . بخواهد و به انجام رساند . اراده کند و حکم نماید . بداند و بشمارد . بمیراند و زنده کند . نیازمند و بی نیازگرداند . بخنداند و بگریاند . نزدیک آورد و دور برد . بازدارد و عطا کند . او راستپادشاهی و ستایش . به دست توانی اوست تمام نیکی . و هموست بر هر چیز توانا .شبرا در روز و روز را در شب فرو برد . معبودی جز او نیست ؛ گران مایه و آمرزنده ؛اجابت کننده دعا و افزاینده عطا ، بر شمارنده نفَس ها ؛ پروردگار پری و انسان . چیزی بر او مشکل ننماید ، فریاد فریادکنندگان او را آزرده نکند و اصرارِاصرارکنندگان او را به ستوه نیاورد .
نیکوکاران را نگاهدار ، رستگاران را یار ،مؤمنان را صاحب اختیار و جهانیان را پروردگار است ؛ آن که در همه احوال سزاوار سپاسو ستایش آفریدگان است .

او را ستایش فراوان و سپاس جاودانه می گویم بر شادی و رنج و بر آسایش وسختی و به او و فرشتگان و نبشته ها و فرستاده هایش ایمان داشته ، فرمان او را گردنمی گذارم و اطاعت می کنم ؛ و به سوی خشنودی او می شتابم و به حکم او تسلیمم ؛ چراکه به فرمانبری او شائق و از کیفر او ترسانم . زیرا او خدایی است که کسی از مکرش درامان نبوده و از بی عدالتیش ترسان نباشد ( زیرا او را ستمی نیست)

بخش دوم : فرمان الهی برای مطلبی  مهم

 و اکنون به عبودیت خویش و پروردگاری او گواهی  می دهم . و وظیفه خود را در آن چه وحی شده انجام می دهم مباد که از سوی او عذابی  فرود آید که کسی یاری دورساختن آن از من نباشد . هر چند توانش بسیار و دوستی اش    (  با من ) خالص باشد- معبودی جز او نیست - چرا که اعلام فرموده که اگر آن چه ( درباره ی علی ) نازل کرده به مردم نرسانم ، وظیفه رسالتش را انجام نداده ام ؛ وخداوند تبارک و تعالی امنیت از [ آزار ] مردم را برایم تضمین کرده و البته که اوبسنده و بخشنده است .( بِسْمِ الله الرَّحْمانِالرَّحیمِ، یا أَیهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیک مِنْ رَبِّک - فی عَلِییعْنی فِی الْخِلاَفَةِ لِعَلِی بْنِ أَبی طالِبٍ - وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمابَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَالله یعْصِمُک مِنَ النّاسِ).پس آنگاه خداوند چنین وحی امفرستاد: «به نام خداوند همه مهرِ مهرورز . ای فرستاده ما! آن چه از سوی پروردگارتدرباره علی و خلافت او بر تو فرود آمده بر مردم ابلاغ کن، وگرنه رسالت خداوندی رابه انجام نرسانده ای؛ و او تو را از آسیب مردمان نگاه می دارد . » هان مردمان ! آنچه بر من فرود آمده ، در تبلیغ آن کوتاهی نکرده ام و حال برایتان سبب نزول آیه رابیان می کنم: همانا جبرئیل سه مرتبه بر من فرود آمد از سوی سلام ، پروردگارم - کهتنها او سلام است - فرمانی آورد که در این مکان به پا خیزم و به هر سفید و سیاهیاعلام کنم که علی بن ابی طالب برادر ، وصی و جانشین من در میان امّت و امام پس ازمن بوده . جایگاه او نسبت به من به سان هارون نسبت به موسی است، لیکن پیامبری پس ازمن نخواهد بود او (علی)، صاحب اختیارتان پس از خدا و رسول است ؛
و پروردگارم آیهای بر من نازل فرموده که : « همانا ولی ، صاحب اختیار و سرپرست شما، خدا و پیامبراو و ایمانیانی هستند که نماز به پا می دارند و در حال رکوع زکات می پردازند . » وهر آینه علی بن ابی طالب نماز به پا داشته و در رکوع زکات پرداخته و پیوسته خداخواهاست .
 و من از جبرئیل درخواستم که از خداوند سلام اجازهکند و مرا از این مأموریت معاف فرماید . زیرا کمی پرهیزگاران و فزونی منافقان ودسیسه ملامت گران و مکر مسخره کنندگان اسلام را می دانم؛ همانان که خداوند در کتابخود در وصفشان فرموده: «به زبان آن را می گویند که در دل هایشان نیست و آن را اندکو آسان می شمارند حال آن که نزد خداوند بس بزرگ است .»
و نیز از آن روی کهمنافقان بارها مرا آزار رسانیده تا بدانجا که مرا اُذُن (سخن شنو و زودباور‍‍)نامیده اند ، به خاطر همراهی افزون علی با من و رویکرد من به او و تمایل و پذیرش اواز من، تا بدانجا که خداوند در این موضوع آیه ای فرو فرستاده: « و از آنانند کسانیکه پیامبر خدا را می آزارند و می گویند : او سخن شنو و زودباور است . بگو : آری سخنشنو است . - بر علیه آنان که گمان می کنند او تنها سخن می شنود - لیکن به خیر شماست، او ( پیامبر صلی الله علیه و آله ) به خدا ایمان دارد و مؤمنان را تصدیق می کند وراستگو می انگارد»

و اگر می خواستم نام گویندگانچنین سخنی را بر زبان آورم و یا به آنان اشارت کنم و یا مردمان را به سویشان هدایتکنم [ که آنان را شناسایی کنند ] می توانستم . لیکن سوگند به خدا در کارشان کرامتنموده لب فروبستم . با این حال خداوند از من خشنود نخواهد گشت مگر این که آن چه درحق علی عیه السّلام فرو فرستاده به گوش شما برسانم . سپس پیامبر صلّی الله علیه وآله چنین خواند : « ی پیامبر ما ! آن چه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده - در حقّعلی - ابلاغ کن ؛ وگرنه کار رسالتش را انجام نداده ای . و البته خداوند تو را ازآسیب مردمان نگاه می دارد . »

بخش سوم : اعلانرسمی ولایت و امامت دوازده امام علیهم السلام

هان مردمان ! بدانید این آیهدرباره اوست . ژرفی آن را فهم کنید و بدانید که خداوند او را برایتان صاحب اختیار وامام قرار داده ، پیروی او را بر مهاجران و انصار و آنان که به نیکی از ایشان پیرویمی کنند و بر صحرانشینان و شهروندان و بر عجم و عرب و آزاد و برده و بر کوچک و بزرگو سفید و سیاه و بر هر یکتاپرست لازم شمرده است .(هشدار که ) اجرای فرمان وگفتار او لازم و امرش نافذ است . ناسازگارش رانده ، پیرو و باورکننده اش در مهر وشفقت است . هر آینه خداوند ، او و شنوایان سخن او و پیروان راهش را آمرزیده است .هان مردمان ! آخرین بار است که در این اجتماع به پا ایستاده ام . پس بشنوید وفرمان حق را گردن گذارید ؛ چرا که خداوند عزّوجلّ صاحب اختیار و ولی و معبود شماست؛ و پس از خداوند ولی شما ، فرستاده و پیامبر اوست که اکنون در برابر شماست و باشما سخن می گوید . و پس از من به فرمان پروردگار ، علی ولی و صاحب اختیار و امامشماست . آن گاه امامت در فرزندان من از نسل علی خواهد بود . این قانون تا برپاییرستاخیز که خدا و رسول او را دیدار کنید دوام دارد

روا نیست ، مگر آن چه خدا و رسول او و امامان روا دانند؛ و ناروا نیست مگر آن چه آنان ناروا دانند . خداوند عزوجل ، هم روا و هم ناروا رابرای من بیان فرموده و آن چه پروردگارم از کتاب خویش و حلال و حرامش به من آموختهدر اختیار علی نهاده ام

 هان مردمان ! او را برتر بدانید . چرا که هیچ دانشینیست مگر اینکه خداوند آن را در جان من نبشته و من نیز آن را در جان پیشوایپرهیزکاران ، علی ، ضبط کرده ام . او ( علی ) پیشوای روشنگر است که خداوند او را درسوره یاسین یاد کرده که : « و دانش هر چیز را در امام روشنگر برشمرده ایم ...»
هان مردمان ! از علی رو برنتابید . و از امامتش نگریزید . و از سرپرستی اش روبرنگردانید . او [ شما را ] به درستی و راستی خوانده و [ خود نیز ] بدان عمل نماید . او نادرستی را نابود کند و از آن بازدارد . در راه خدا نکوهش نکوهش گران او را ازکار باز ندارد . او نخستین مؤمن به خدا و رسول اوست و کسی در ایمان، به او سبقتنجسته . و همو جان خود را فدای رسول الله نموده و با او همراه بوده است تنها اوستکه همراه رسول خدا عبادت خداوند می کرد و جز او کسی چنین نبود .
اولین نمازگزارو پرستشگر خدا به همراه من است . از سوی خداوند به او فرمان دادم تا (در شب هجرت)در بستر من بیارامد و او نیز فرمان برده ، پذیرفت که جان خود را فدای من کند .

هان مردمان ! او رابرتر دانید ، که خداوند او را برگزیده ؛ و پیشوایی او را بپذیرید ، که خداونداو را برپا کرده است .هان مردمان ! او از سوی خدا امام است و هرگز خداوند توبهمنکر او را نپذیرد و او را نیامرزد . این است روش قطعی خداوند درباره ناسازگار علیو هرآینه او را به عذاب دردناک پایدار کیفر کند . از مخالفت او بهراسید و گرنه درآتشی درخواهید شد که آتش گیره آن مردمانند ؛ و سنگ ، که برای حق ستیزان آماده شدهاست

هان مردمان! به خدا سوگند که پیامبران پیشین به ظهورم مژده داده اند واکنون من فرجام پیامبران و برهان بر آفریدگان آسمانیان و زمینیانم . آن کس که راستیو درستی مرا باور نکند به کفر جاهلی درآمده و تردید در سخنان امروزم همسنگ تردید درتمامی محتوای رسالت من است، و شک و ناباوری در امامت یکی از امامان، به سان شک وناباوری در تمامی آنان است . و هرآینه جایگاه ناباوران ما آتش دوزخ خواهد بود .هان مردمان ! خداوند عزّوجلّ از روی منّت و احسان خویش این برتری را به منپیشکش کرد و البته که خدایی جز او نیست . آگاه باشید : تمامی ستایش ها در همهروزگاران و در هر حال و مقام ویژه اوست.

هان مردمان ! علرا برتر دانید ؛ که او برترین مردمان از مرد و زن پس از من است ؛ تا آن هنگام کهآفریدگان پایدارند و روزی شان فرود آید .دور دورباد از درگاه مهر خداوند و خشمخشم باد بر آن که این گفته را نپذیرد و با من سازگار نباشد !هان! بدانید جبرئیلاز سوی خداوند خبرم داد : « هر آن که با علی بستیزد و بر ولایت او گردن نگذارد،نفرین و خشم من بر او باد!» البته بایست که هر کس بنگرد که برای فردای رستاخیز خودچه پیش فرستاده . [ هان ! ] تقوا پیشه کنید و از ناسازگاری با علی بپرهیزید . مبادکه گام هایتان پس از استواری درلغزد . که خداوند بر کردارتان آگاه است .
هانمردمان ! همانا او هم جوار و همسایه خداوند است که در نبشته ی عزیز خود او را یادکرده و درباره ستیزندگان با او فرموده : « تا آنکه مبادا کسی در روز رستخیز بگوید : افسوس که درباره همجوار و همسایه ی خدا کوتاهی کردم ... »

هان مردمان ! درقرآن اندیشه کنید و ژرفی آیات آن را دریابید و بر محکماتش نظر کنید و از متشابهاتشپیروی ننمایید . پس به خدا سوگند که باطن ها و تفسیر آن را آشکار نمی کند مگر همینکه دست و بازوی او را گرفته و بالا آورده ام و اعلام می دارم که : هر آن که منسرپرست اویم ، این علی سرپرست اوست . و او علی بن ابی طالب است ؛ برادر و وصی من کهسرپرستی و ولایت او حکمی است از سوی خدا که بر من فرستاده شده است

  هان مردمان ! همانا علی و پاکان از فرزندانم از نسل او ، یادگار گران سنگکوچک ترند و قرآن یادگار گران سنگ بزرگ تر . هر یک از این دو از دیگر همراه خود خبرمی دهد و با آن سازگار است . آن دو هرگز از هم جدا نخواهند شد تا در حوض کوثر بر منوارد شوند .
هان ! بدانید که آنان امانتداران خداوند در میان آفریدگان و حاکماناو در زمین اویند .
هشدار که من وظیفه ی خود را ادا کردم . هشدار که من آن چه برعهده ام بود ابلاغ کردم و به گوشتان رساندم و روشن نمودم . بدانید که این سخن خدابود و من از سوی او سخن گفتم . هشدار که هرگز به جز این برادرم کسی نبایدامیرالمؤمنین خوانده شود . هشدار که پس از من امارت مؤمنان بری کسی جز او روا نباشد

سپس فرمود: مردمان ! کیست سزاوارتر از شما به شما ؟ گفتندخداوند و پیامبر او ! سپس فرمود آگاه باشید ! آن که من سرپرست اویم، پس این علیسرپرست اوست ! خداوندا دوست بدار آن را که سرپرستی او را بپذیرد و دشمن بدار هر آنکه او را دشمن دارد و یاری کن یار او را ؛ و تنها گذار آن را که او را تنها بگذارد

بخش  چهارم : بلند کردن امیرالمومنین علیه السلام بدست رسول خداصلی الله علیه و  آله 

هان مردمان ! این علی است  برادر و وصی و نگاهبان دانش من . و هموست جانشین من در میان امّت و بر گروندگان بهمن و بر تفسیر کتاب خدا که مردمان را به سوی او بخواند و به آن چه موجب خشنودی اوستعمل کند و با دشمنانش ستیز نماید . او پشتیبان فرمانبرداری خداوند و بازدارنده ازنافرمانی او باشد . همانا اوست جانشین رسول الله و فرمانروای ایمانیان و پیشوایهدایتگر از سوی خدا و کسی که به فرمان خدا با پیمان شکنان ، رویگردانان از راستی ودرستی و به دررفتگان از دین پیکار کند . خداوند فرماید : « فرمان من دگرگوننخواهدشد . »

پروردگارا ! اکنون به فرمان تو چنین می گویم : خداوندا ! دوستداراناو را دوست دار . و دشمنان او را دشمن دار . پشتیبانان او را پشتیبانی کن . یارانشرا یاری نما . خودداری کنندگان از یاری اش را به خود رها کن . ناباورانش را از مهرتبران و بر آنان خشم خود را فرود آور .
 معبودا ! تو خود در هنگام برپاداشتن او و بیانولایتش نازل فرمودی که : « امروز آیین شما را به کمال ، و نعمت خود را بر شما بهاتمام رساندم ، و اسلام را به عنوان دین شما پسندیدم . » « و آن که به جز اسلامدینی را بجوید ، از او پذیرفته نبوده ، در جهان دیگر در شمار زیانکاران خواهد بود . » خداوندا ، تو را گواه می گیرم که پیام تو را به مردمان رساندم .

 بخش پنجم : تاکید بر توجه امت بهمسئله امامت

هان مردمان ! خداوند عزّوجلّ دین را با امامت علی تکمیل فرمود . اینکآنان که از او و جانشینانش از فرزندان من و از نسل او - تا برپایی رستاخیز و عرضه یبر خدا - پیروی نکنند ، در دو جهان کرده هایشان بیهوده بوده در آتش دوزخ ابدیخواهند بود ، به گونه ی که نه از عذابشان کاسته و نه برایشان فرصتی خواهد بود

هانمردمان ! این علی یاورترین ، سزاوارترین و نزدیک ترین و عزیزترین شما نسبت به مناست . خداوند عزّوجلّ و من از او خشنودیم . آیه رضایتی در قرآن نیست مگر این کهدرباره ی اوست . و خدا هرگاه ایمان آوردگان را خطابی نموده به او آغاز کرده [ و اواولین شخص مورد نظر خدی متعال بوده است ]  . و آیه ی ستایشی نازل نگشته مگر دربارهی او . و خداوند در سوره ی « هل أتی علی الإنسان » گواهی بر بهشت [ رفتن ] ندادهمگر بری او ، و آن را در حق غیر او نازل نکرده و به آن جز او را نستوده است

 هان مردمان ! او یاوردین خدا و دفاع کننده ی از رسول اوست . او پرهیزکار پاکیزه و رهنمی ارشاد شده [ بهدست خود خدا ] است . پیامبرتان برترین پیامبر ، وصی او برترین وصی و فرزندان اوبرترین اوصیایند .هان مردمان ! فرزندان هر پیامبر از نسل اویند و فرزندان من ازصلب و نسل امیرالمؤمنین علی است .هان مردمان! به راستی که شیطانِ اغواگر ، آدمرا با رشک از بهشت رانده مبادا شما به علی رشک ورزید که کرده هایتان نابود و گامهایتان لغزان خواهدشد . آدم به خاطر یک اشتباه به زمین هبوط کرد و حال آن کهبرگزیده ی خدی عزّوجلّ بود . پس چگونه خواهید بود شما و حال آن که شما شمایید ودشمنان خدا نیز از میان شمایند .
آگاه باشید ! که با علی نمی ستیزد مگر بی سعادت . و سرپرستی او را نمی پذیرد مگر رستگار پرهیزگار . و به او نمی گرود مگر ایمان داربی آلایش .

و سوگند به خدا که سوره یوالعصر درباره ی اوست : « به نام خداوند همه مهر مهر ورز . قسم به زمان که انسان درزیان است .» مگر علی که ایمان آورده و به درستی و شکیبایی آراسته است .
هانمردمان ! خدا را گواه گرفتم و پیام او را به شما رسانیدم . و بر فرستاده وظیفه ی جزبیان و ابلاغ روشن نباشد !هان مردمان ! تقوا پیشه کنید همان گونه که بایسته است . و نمیرید جز با شرفِ اسلام

بخش ششم : اشاره به کارشکنی های منافقین

هان مردمان ! « به خدا و رسول و نور همراهش ایمان آورید پیش از آن که  چهره ها را تباه و باژگونه کنیم یا چونان اصحاب روز شنبه [ یهودیانی که بر خدا  نیرنگ آوردند ] رانده شوید . « به خدا سوگند که مقصود خداوند از این آیه گروهی از  صحابه اند که آنان را با نام و نَسَب می شناسم لیکن به پرده پوشی کارشان مأمورم   . آنک هر کس پایه کار خویش را مهر و یا خشم علی در دل قرار دهد [ و بداند که ارزش عمل  او وابسته به آن است].

مردمان ! نور از سوی خداوند عزّوجل در جان من ، سپس درجان علی بن ابی طالب ، آن گاه در نسل او تا قائم مهدی - که حق خدا و ما را می ستاند - جی گرفته . چرا که خداوند عزّوجل ما را بر کوتاهی کنندگان ، ستیزه گران ،ناسازگاران ، خائنان و گنهکاران و ستمکاران و غاصبان از تمامی جهانیان دلیل وراهنما و حجت آورده است .

هان مردمان ! هشدارتان میدهم : همانا من رسول خدایم . پیش از من نیز رسولانی آمده و سپری گشته اند . آیا اگرمن بمیرم یا کشته شوم ، به جاهلیت عقب گرد می کنید ؟ آن که به قهقرا برگردد ، هرگزخدا را زیانی نخواهد رسانید و خداوند سپاسگزاران شکیباگر را پاداش خواهد داد . بدانید که علی و پس از او فرزندان من از نسل او ، داری کمال شکیبایی و سپاسگزاریاند .
هان مردمان ! اسلامتان را بر من منت نگذارید ؛ که اعمال شما را بیهوده وتباه خواهد کرد و خداوند بر شما خشم خواهد گرفت و سپس شما را به شعله ی از آتش و مسگداخته گرفتار خواهد نمود . همانا پروردگار شما در کمین گاه است

مردمان ! به زودی پس از منپیشوایانی خواهند بود که شما را به سوی آتش می خوانند و در روز رستاخیز تنها وبدونیاور خواهند ماند .هان مردمان ! خداوند و من از آنان بیزاریم .
هان مردمان ! آنان و یاران و پیروانشان در بدترین جی جهنم، جایگاه متکبّران خواهند بود . بدانیدآنان اصحاب صحیفه اند . اکنون هر کس در صحیفه ی خود نظر کند .هان مردمان ! اینکجانشینی خود را به عنوان امامت و وراثت به امانت به جی می گذارم در نسل خود تابرپایی روز رستاخیز . و حال ، مأموریت تبلیغی خود را انجام می دهم تا برهان بر هرشاهد و غایب و بر آنان که زاده شده یا نشده اند و بر تمامی مردمان باشد . پس بایستهاست این سخن را حاضران به غایبان و پدران به فرزندان تا برپایی رستاخیز برسانند .آگاه باشید ! به زودی پس از من امامت را با پادشاهی جابه جا نموده . آن را غصبکرده و به تصرف خویش درآورند .هان ! نفرین و خشم خدا بر غاصبان و چپاول گران ! و البته در آن هنگام خداوند آتش عذاب - شعله هی آتش و مس گداخته - بر سر شما جن وانس خواهد ریخت . آن جاست که دیگر یاری نخواهید شد .

هان مردمان ! هرآینه خداوند عزوجل شما را به حالتان رها نخواهد کرد تا ناپاک را ازپاک جدا کند . وخداوند نمی خواهد شما را بر غیب آگاه گرداند .[1] هان مردمان ! هیچ سرزمینی نیستمگر این که خداوند به خاطر تکذیب اهل آن [ حق را ] ، آنان را پیش از روز رستاخیزنابود خواهد فرمود و به امام مهدی خواهد سپرد . و هر آینه خداوند وعده ی خود راانجام خواهد داد .
هان مردمان ! پیش از شما ، شمار فزونی از گذشتگان گمراه شدندو خداوند آنان را نابود کرد . و همو نابودکننده ی آیندگان است

او خود در کتابش آورده : « آیا پیشینیان را تباه نکردیم و به دنبال آنانآیندگان را گرفتار نساختیم ؟ با مجرمان این چنین کنیم . وی بر ناباوران ! »هانمردمان ! همانا خداوند امر و نهی خود را به من فرموده و من نیز به دستور او دانش آنرا نزد علی نهادم . پس فرمان او را بشنوید و گردن نهید و پیرویش نمایید و از آنچهبازتان دارد خودداری کنید تا راه یابید . به سوی هدف او حرکت کنید . راه هی گونهگون شما را از راه او بازندارد !

بخش هفتم : پیروان اهلبیت علیهم السلام و دشمنان ایشان 

هان مردمان ! صراط مستقیم خداوند منم که شما را بهپیروی آن امر فرموده . و پس از من علی است و آن گاه فرزندانم از نسل او ، پیشوایانراه راستند که به درستی و راستی راهنمایند و به آن حکم و دعوت کنند .سپس پیامبرصلّی الله علیه و آله قرائت فرمود : « بسم الله الرّحمن الرّحیم الحمدللّه ربّالعالمین الرّحمن الرّحیم » - تا آخر سوره

 هان ! به خدا سوگند این سوره درباره ی من نازل شده و شاملامامان می باشد و به آنان اختصاص دارد . آنان اولیای خدایند که ترس و اندوهیبرایشان نیست ، آگاه باشید : البته حزب خدا چیره و غالب خواهد بود . هشدار که : ستیزندگان با امامان ، گمراه و همکاران شیاطین اند . برای گمراهی مردمان ، سخنانبیهوده و پوچ را به یکدیگر می رسانند . بدانید که خداوند از دوستان امامان در کتابخود چنین یاد کرده : « [ ای پیامبر ما ] نمی یابی ایمانیان به خدا و روز بازپسین ،که ستیزه گران خدا و رسول را دوست ندارند ، گرچه آنان پدران ، برادران و خویشانشانباشند . آنان [ که چنین اند ] خداوند ایمان را در دل هایشان نبشته است . » - تا آخرآیه .

هان ! دوستداران امامانایمانیان اند که قرآن چنان توصیف فرموده: «آنان که ایمان آورده و باور خود را بهشرک نیالوده اند، در امان و در راه راست هستند». هشدار ! یاران پیشوایان کسانیهستند که به باور رسیده و از تردید و انکار دور خواهند بود .هشدار ! اولییامامان آنانند که با آرامش و سلام به بهشت درخواهند شد و فرشتگان با سلام آنان راپذیرفته، خواهند گفت: « درود بر شما که پاک شده اید . اینک داخل شوید که در بهشت،جاودانه خواهید بود .»هان ! بهشت پاداش اولیی آنان است و در آن بی حساب روزیداده خواهند شد .هان ! دشمنان آنان آن کسانی اند که در آتش درآیند . و هماناناله ی افروزش جهنمرا می شنوند در حالی که شعله هی آتش زبانه می کشد و زفیر(صدی بازدم ) جهنم را نیز درمی یابند .هان ! خداوند درباره ی ستیزگران با آنانفرموده : « هرگاه امتی داخل جهنم شود همتی خود را نفرین کند»

هشدار ! کهدشمنان امامان همانانند که خداوند درباره ی آنان فرموده: «هر گروهی از آنان داخلجهنم شود نگاهبانان می پرسند : مگر برایتان ترساننده ی نیامد ؟! می گویند : چراترساننده آمد لیکن تکذیب کردیم و گفتیم : خداوند وحی نفرستاده و شما نیستید مگر درگمراهی بزرگ ! » تا آن جا که فرماید : « هان ! نابود باد دوزخیان ! » هان ! یاران امامان در نهان ، از پروردگار خویش ترسانند ، آمرزش و پاداش بزرگ بری آنانخواهد بود .هان مردمان ! چه بسیارراه است میان آتش و پاداش بزرگ !
هان مردمان ! خداوند ستیزهجویان ما را ناستوده و نفرین فرموده و دوستان ما را ستوده و دوست داردهانمردمان ! بدانید که همانا من انذارگرم و علی مژده دهنده .هان ! که من بیم دهندهام و علی راهنما .هان مردمان ! بدانید که من پیامبرم و علی وصی من است .هانمردمان ! بدانید که همانا من فرستاده و علی امام و وصی پس از من است . و امامان پساز او فرزندان اویند .آگاه باشید ! من والد آنانم ولی ایشان از نسل علی خواهندبود .

بخش هشتم : حضرت مهدی عجل الله  فرجه الشریف    

آگاه باشید ! همانا آخرین امام ، قائم مهدی ازماست . هان ! او بر تمامی ادیان چیره خواهد بود .
هشدار ! که اوست انتقام گیرندهاز ستمکاران .
هشدار ! که اوست فاتح دژها و منهدم کننده ی آنها .
هشدار ! کهاوست چیره بر تمامی قبایل مشرکان و راهنمی آنان .
هشدار ! که او خونخواه تماماولیی خداست .
 آگاه باشید ! اوست یاور دین خدا .
هشدار ! که از دریایی ژرفپیمانه هایی افزون گیرد .
هشدار ! که او به هر ارزشمندی به اندازه ی ارزش او ، وبه هر نادان و بی ارزشی به اندازه ی نادانی اش نیکی کند .
هشدار ! که او نیکو وبرگزیده ی خداوند است .
هشدار ! که او وارث دانش ها و حاکم بر ادراک هاست .
هان ! بدانید که او از سوی پروردگارش سخن می گوید و آیات و نشانه هی او رابرپا کند . بدانید همانا اوست بالیده و استوار .
بیدار باشید ! هموست که[اختیار امور جهانیان و آیین آنان ] به او واگذار شده است .
آگاه باشید ! کهتمامی گذشتگان ظهور او را پیشگویی کرده اند .
آگاه باشید ! که اوست حجّت پایدارو پس از او حجّتی نخواهد بود . [1]درستی و راستی و نور و روشنایی تنها نزد اوست .
هان ! کسی بر او پیروز نخواهد شد و ستیزنده ی او یاری نخواهد گشت .
آگاهباشید که او ولی خدا در زمین، داور او در میان مردم و امانتدار امور آشکار و نهاناست .
 بخش نهم : مطرح کردنبیعت

هان مردمان ! من پیام خدا را برایتانآشکار کرده تفهیم نمودم . و این علی است که پس از من شما را آگاه می کند . اینک شمارا می خوانم که پس از پایان خطبه با من و سپس با علی دست دهید تا با او بیعت کردهبه امامت او اقرار نمایید . آگاه باشید من با خداوند و علی با من پیمان بسته و مناکنون از سوی خدی عزّوجل بری امامت او پیمان می گیرم . « [ ی پیامبر ]آنان که با توبیعت کنند هر آینه با خدا بیعت کرده اند . دست خدا بالی دستان آنان است . و هر کسبیعت شکند ، بر زیان خود شکسته ، و آن کس که بر پیمان خداوند استوار و باوفا باشد ،خداوند به او پاداش بزرگی خواهد داد .

  بخش یازدهم : بیعت گرفتن  رسمی 

هان مردمان ! شما بیش از آنید که در  یک زمان با یک دست من بیعت نمایید . از این روی خداوند عزّوجل به من دستور داده که  از زبان شما اقرار بگیرم و پیمان ولایت علی امیرالمؤمنین را محکم کنم و نیز بر  امامان پس از او که از نسل من و اویند؛ همان گونه که اعلام کردم که ذرّیه من از نسل اوستپس همگان بگویید:

«البتّه که سخنان تو را شنیده پیروی می کنیم و ازآن ها خشنودیم و بر آن گردن گذار و بر آن چه از سوی پروردگارمان در امامت اماممانعلی امیرالمؤمنین و امامان دیگر - از صلب او - به ما ابلاغ کردی، با تو پیمان میبندیم با دل و جان و زبان و دست هایمان . با این پیمان زنده ایم و با آن خواهیم مردو با آن اعتقاد برانگیخته می شویم . و هرگز آن را دگرگون نکرده شک و انکار نخواهیمداشت و از عهد و پیمان خود برنمی گردیم .

[ی رسول خدا ] ما را به فرمانخدا پند دادی درباره ی علی امیرالمؤمنین و امامان از نسل خود و او ، که حسن و حسینو آنان که خداوند پس از آنان برپا کرده است . پس عهد و پیمان از ما گرفته شد از دلو جان و زبان و روح و دستانمان . هر کس توانست با دست وگرنه با زبان پیمان بست . وهرگز پیمانمان را دگرگون نخواهیم کرد و خداوند از ما شکست عهد نبیند . و نیز فرمانتو را به نزدیک و دور از فرزندان و خویشان خود خواهیم رسانید و خداوند را بر آنگواه خواهیم گرفت . و هر آینه خداوند بر گواهی کافی است و تو نیز بر ما گواه باش».

هان مردمان ! چه می گویید ؟ همانا خداوند هر صدایی را می شنود و آن را که ازدل ها می گذرد می داند . «هر آن کس هدایت پذیرفت ، به خیر خویش پذیرفته . و آن کهگمراه شد ، به زیان خود رفته . » و هر کس بیعت کند ، هر آینه با خداوند پیمان بسته؛ که « دست خدا بالی دستان آن هاست»

هان مردمان ! اینک با خداوند بیعت کنید وبا من پیمان بندید و با علی امیرالمؤمنین و حسن و حسین و امامان پس از آنان از نسلآنان که نشانه ی پایدارند در دنیا و آخرت .
خداوند مکاران را تباه می کند و به باوفایان مهر می ورزد . « هر که پیمانشکند »
جز این نیست که به زیان خود گام برداشته، و هر که بر عهدی که با خدا بستهپابرجا ماند، به زودی خدا او را پاداش بزرگی خواهد داد . »

هان مردمان ! آن چهبر شما برگفتم بگویید و به علی با لقب امیرالمؤمنین سلام کنید و بگویید : « شنیدیمو فرمان می بریم پروردگارا ، آمرزشت خواهیم و بازگشت به سوی تو است .» و نیز بگویید : «تمام سپاس و ستایش خدایی راست که ما را به این راهنمایی فرمود وگرنه راه نمییافتیم » - تا آخر آیه.

هان مردمان ! هر آینه برتری هی علی بن ابی طالب نزدخداوند عزّوجل - که در قرآن نازل فرموده - بیش از آن است که من یکباره برشمارم . پسهر کس از مقامات او خبر داد و آن ها را شناخت او را تصدیق و تأیید کنید .هانمردمان ! آن کس که از خدا و رسولش و علی و امامانی که نام بردم پیروی کند ، بهرستگاری بزرگی دست یافته است .

هان مردمان ! سبقت جویان به بیعتو پیمان و سرپرستی او و سلام بر او با لقب امیرالمؤمنین ، رستگارانند و در بهشت هیپربهره خواهند بود .هان مردمان ! آن چه خدا را خشنود کند بگویید . پس اگر شما وتمامی زمینیان کفران ورزند، خدا را زیانی نخواهد رسانید .
پروردگارا ، آنان راکه به آن چه ادا کردم و فرمان دادم ایمان آوردند، بیامرز . و بر منکران کافر خشمگیر ! و الحمدللّه ربّ العالمین.

  بخش یازدهم : بیعت گرفتن  رسمی 

هان مردمان ! شما بیش از آنید که در  یک زمان با یک دست من بیعت نمایید . از این روی خداوند عزّوجل به من دستور داده که  از زبان شما اقرار بگیرم و پیمان ولایت علی امیرالمؤمنین را محکم کنم و نیز بر  امامان پس از او که از نسل من و اویند؛ همان گونه که اعلام کردم که ذرّیه من از نسل اوستپس همگان بگویید:

«البتّه که سخنان تو را شنیده پیروی می کنیم و ازآن ها خشنودیم و بر آن گردن گذار و بر آن چه از سوی پروردگارمان در امامت اماممانعلی امیرالمؤمنین و امامان دیگر - از صلب او - به ما ابلاغ کردی، با تو پیمان میبندیم با دل و جان و زبان و دست هایمان . با این پیمان زنده ایم و با آن خواهیم مردو با آن اعتقاد برانگیخته می شویم . و هرگز آن را دگرگون نکرده شک و انکار نخواهیمداشت و از عهد و پیمان خود برنمی گردیم .

[ی رسول خدا ] ما را به فرمانخدا پند دادی درباره ی علی امیرالمؤمنین و امامان از نسل خود و او ، که حسن و حسینو آنان که خداوند پس از آنان برپا کرده است . پس عهد و پیمان از ما گرفته شد از دلو جان و زبان و روح و دستانمان . هر کس توانست با دست وگرنه با زبان پیمان بست . وهرگز پیمانمان را دگرگون نخواهیم کرد و خداوند از ما شکست عهد نبیند . و نیز فرمانتو را به نزدیک و دور از فرزندان و خویشان خود خواهیم رسانید و خداوند را بر آنگواه خواهیم گرفت . و هر آینه خداوند بر گواهی کافی است و تو نیز بر ما گواه باش».

هان مردمان ! چه می گویید ؟ همانا خداوند هر صدایی را می شنود و آن را که ازدل ها می گذرد می داند . «هر آن کس هدایت پذیرفت ، به خیر خویش پذیرفته . و آن کهگمراه شد ، به زیان خود رفته . » و هر کس بیعت کند ، هر آینه با خداوند پیمان بسته؛ که « دست خدا بالی دستان آن هاست»

هان مردمان ! اینک با خداوند بیعت کنید وبا من پیمان بندید و با علی امیرالمؤمنین و حسن و حسین و امامان پس از آنان از نسلآنان که نشانه ی پایدارند در دنیا و آخرت .
خداوند مکاران را تباه می کند و به باوفایان مهر می ورزد . « هر که پیمانشکند »
جز این نیست که به زیان خود گام برداشته، و هر که بر عهدی که با خدا بستهپابرجا ماند، به زودی خدا او را پاداش بزرگی خواهد داد . »

هان مردمان ! آن چهبر شما برگفتم بگویید و به علی با لقب امیرالمؤمنین سلام کنید و بگویید : « شنیدیمو فرمان می بریم پروردگارا ، آمرزشت خواهیم و بازگشت به سوی تو است .» و نیز بگویید : «تمام سپاس و ستایش خدایی راست که ما را به این راهنمایی فرمود وگرنه راه نمییافتیم » - تا آخر آیه.

هان مردمان ! هر آینه برتری هی علی بن ابی طالب نزدخداوند عزّوجل - که در قرآن نازل فرموده - بیش از آن است که من یکباره برشمارم . پسهر کس از مقامات او خبر داد و آن ها را شناخت او را تصدیق و تأیید کنید .هانمردمان ! آن کس که از خدا و رسولش و علی و امامانی که نام بردم پیروی کند ، بهرستگاری بزرگی دست یافته است .

هان مردمان ! سبقت جویان به بیعتو پیمان و سرپرستی او و سلام بر او با لقب امیرالمؤمنین ، رستگارانند و در بهشت هیپربهره خواهند بود .هان مردمان ! آن چه خدا را خشنود کند بگویید . پس اگر شما وتمامی زمینیان کفران ورزند، خدا را زیانی نخواهد رسانید .
پروردگارا ، آنان راکه به آن چه ادا کردم و فرمان دادم ایمان آوردند، بیامرز . و بر منکران کافر خشمگیر ! و الحمدللّه ربّ العالمین.

  بخش یازدهم : بیعت گرفتن  رسمی 

هان مردمان ! شما بیش از آنید که در  یک زمان با یک دست من بیعت نمایید . از این روی خداوند عزّوجل به من دستور داده که  از زبان شما اقرار بگیرم و پیمان ولایت علی امیرالمؤمنین را محکم کنم و نیز بر  امامان پس از او که از نسل من و اویند؛ همان گونه که اعلام کردم که ذرّیه من از نسل اوستپس همگان بگویید:

«البتّه که سخنان تو را شنیده پیروی می کنیم و ازآن ها خشنودیم و بر آن گردن گذار و بر آن چه از سوی پروردگارمان در امامت اماممانعلی امیرالمؤمنین و امامان دیگر - از صلب او - به ما ابلاغ کردی، با تو پیمان میبندیم با دل و جان و زبان و دست هایمان . با این پیمان زنده ایم و با آن خواهیم مردو با آن اعتقاد برانگیخته می شویم . و هرگز آن را دگرگون نکرده شک و انکار نخواهیمداشت و از عهد و پیمان خود برنمی گردیم .

[ی رسول خدا ] ما را به فرمانخدا پند دادی درباره ی علی امیرالمؤمنین و امامان از نسل خود و او ، که حسن و حسینو آنان که خداوند پس از آنان برپا کرده است . پس عهد و پیمان از ما گرفته شد از دلو جان و زبان و روح و دستانمان . هر کس توانست با دست وگرنه با زبان پیمان بست . وهرگز پیمانمان را دگرگون نخواهیم کرد و خداوند از ما شکست عهد نبیند . و نیز فرمانتو را به نزدیک و دور از فرزندان و خویشان خود خواهیم رسانید و خداوند را بر آنگواه خواهیم گرفت . و هر آینه خداوند بر گواهی کافی است و تو نیز بر ما گواه باش».

هان مردمان ! چه می گویید ؟ همانا خداوند هر صدایی را می شنود و آن را که ازدل ها می گذرد می داند . «هر آن کس هدایت پذیرفت ، به خیر خویش پذیرفته . و آن کهگمراه شد ، به زیان خود رفته . » و هر کس بیعت کند ، هر آینه با خداوند پیمان بسته؛ که « دست خدا بالی دستان آن هاست»

هان مردمان ! اینک با خداوند بیعت کنید وبا من پیمان بندید و با علی امیرالمؤمنین و حسن و حسین و امامان پس از آنان از نسلآنان که نشانه ی پایدارند در دنیا و آخرت .
خداوند مکاران را تباه می کند و به باوفایان مهر می ورزد . « هر که پیمانشکند »
جز این نیست که به زیان خود گام برداشته، و هر که بر عهدی که با خدا بستهپابرجا ماند، به زودی خدا او را پاداش بزرگی خواهد داد . »

هان مردمان ! آن چهبر شما برگفتم بگویید و به علی با لقب امیرالمؤمنین سلام کنید و بگویید : « شنیدیمو فرمان می بریم پروردگارا ، آمرزشت خواهیم و بازگشت به سوی تو است .» و نیز بگویید : «تمام سپاس و ستایش خدایی راست که ما را به این راهنمایی فرمود وگرنه راه نمییافتیم » - تا آخر آیه.

هان مردمان ! هر آینه برتری هی علی بن ابی طالب نزدخداوند عزّوجل - که در قرآن نازل فرموده - بیش از آن است که من یکباره برشمارم . پسهر کس از مقامات او خبر داد و آن ها را شناخت او را تصدیق و تأیید کنید .هانمردمان ! آن کس که از خدا و رسولش و علی و امامانی که نام بردم پیروی کند ، بهرستگاری بزرگی دست یافته است .

هان مردمان ! سبقت جویان به بیعتو پیمان و سرپرستی او و سلام بر او با لقب امیرالمؤمنین ، رستگارانند و در بهشت هیپربهره خواهند بود .هان مردمان ! آن چه خدا را خشنود کند بگویید . پس اگر شما وتمامی زمینیان کفران ورزند، خدا را زیانی نخواهد رسانید .
پروردگارا ، آنان راکه به آن چه ادا کردم و فرمان دادم ایمان آوردند، بیامرز . و بر منکران کافر خشمگیر ! و الحمدللّه ربّ العالمین.

بسم الله الرحمن الرحیم

حمد و ثنای الهی

ستایش خداوندی را که در یگانگی، والا و در بی­همتایی، نزدیک و در اقتدار شکوهمند، و در ارکان خود بسی بزرگ است. دانشش بر همه چیز احاطه دارد و حال آنکه او در مقام خوش است و آفریدگان، همگی مقهور قدرت اویند. بزرگی که پیوسته بوده و ستوده­ای که همیشه خواهد بود. پدید آورنده آسمانهای بلند و گستراننده گستره شده­ها و فرمانروای مطلق زمینها و آسمانهاست و بی­اندازه پاک و بینهایت پاکیزه است. پروردگار فرشتگان و روح­القدس و نسبت به هر آنچه آفریده، فزونبخش است و چه ساخته و پرداخته، غرقه عطا و فضل اویند. هر دیده­ای را می­بیند، و هیچ دیده­ای را توان دیدار او نیست.

بزرگوار و بردبار و بخشنده ایست که رحمتش همه چیز را فرا گرفته و منعمی است که بر همه مخلوقات منت دارد.

در اجرای کیفر مجرمان شتاب نمی­کند و به عذابی که در خور آنند تعجیل نمی­نماید. به اسرار نهان و به سویداء سینه­ها آگاه است و هیچ رازی از او پوشیده نیست و هیچ امر پنهانی او را به اشتباه نمی­افکند.

بر همه اشیاء، محیط و بر همه چیز، چیره و بر هر نیرویی غالب و بر هر کاری تواناست. نیست مانندی برایش و حال آن که او پدید آورنده همه موجودات است از نیستی. جاودانی که به عدل، پایدار است و خدایی جز او نیست. سرافراز و حکیم و والاتر از آنکه به دیده­ها مشهود گردد و لیکن او هر دیده­ای را در می­یابد و بر هر چیز دقیق و آگاه است.

به دیده هیچ بیننده در نیامده تا وصفش ممکن شود و احدی را از چگونگی پیدا و پنهانش آگاهی نیست مگر به همان مقدار که خود (عزّوجلّ) از خویشتن خبر داده است.

و گواهی می­دهم: او خدایی است که هستی، آکنده قداست اوست و آغازِ بی آغاز و انجام بی فرجام (همه هستی) به نور او احاطه شده است.

فرمانش بی مشورت مستشاری جاری و نافذ است و قضا و تقدیرش بی مدد همکاری، بر کائنات حکومت دارد و در تدبیر امر خلقش، هیچ نقص و بی نظمی نیست.

موجودات را بی آنکه نمونه­ای از پیش داشته باشد، ابتکار و خلقت فرمود و بدون کمک هیچ یاوری آنها را بیافرید و در این هنگامه نه او را رنجی و نه نیازی به چاره سازی بود. به ایجاد خلق اراده نموده پس خلق، خلعت هستی یافتند و (به نور وجودش) آشکار شدند. پس اوست خدایی که معبودی جز او نیست، آن (خدایی) که به صنع خود، اتقان و استواری داد و در مصنوع خود، حسن و زیبایی نهاد. دادگریست که هرگز ستم نکند و بزرگواریست که کلیه امور به او باز می­گردد.

و گواهی می­دهم اوست که هستی در برابر قدرتش فروتن و در مقابل هیبتش سر افکنده و تسلیم است.

اوست سلطان سلاطین و مالک همه ملکها و گرداننده افلاک و فرمانروای مهر و ماه که هر یک تا زمانی مقدّر در کار گردشند. اوست که چادر شب بر رخسار روز کشد و شب را در نور روز فراگیر کند که هر یک شتابان در جستجوی یکدیگرند. اوست شکننده ستمکاران و زورگویان و نابود کننده شیاطین پست و پلید.

نه او را ضدّی است و نه شریکی. یکتای بی نیاز است. نه کسی زاده اوست و نه او زاده کسی و نه احدی همتا و مانند وی است معبودی یکتا و پروردگاری ارجمند است هر چه خواهد کند و اراده­اش بر جهان فرمانرواست. او بر هر چیز و به شمار همه چیز آگاه است. مرگ و زندگی، نیازمندی و بی نیازی به اراده او و خنده و گریه و منع و عطا به خواست اوست.

ملک و سلطنت، از آن او و ثنا و ستایش، ویژه او و خیر و نیکی به خواست اوست و اوست که بر هر کاری تواناست. شب را در روز، و روز را در شب فرو می­برد و خدایی جز او نیست. خدایی بس ارجمند و بسی بخشاینده. به خواهش بندگان، پاسخ می­دهد و صاحب بخشش و عطای بزرگ است. به شمار نَفَس جانداران آگاه و پروردگار پری و آدمی است.

کاری بر او دشوار نیست و ناله فریاد خواهان او را به کاری وادار و ناگزیر نمی­سازد به ستوه نیاورد او را اصرار اصرار کنندگان. نگهبان نیکان و توفیق بخش رستگان و سَروَر جهانیان است و آفریدگان را سزد که به هر حال، در خوشی و سختی و در شدت و راحت سپاس او گویند و ستایش او کنند.

و اینک من، در هر دشواری و راحت و در هر سختی و سستی ستایشگر اویم و به او و فرشتگان و فرستادگان و کتب آسمانیش، ایمان دارم.

فرمانش را به جان شنوده و فرمان بردارم و در هر کار که او را خشنود و راضی سازد، شتابنده­ام. به قضا و حکمش سر تسلیم دارم و به اطاعت فرمانهایش مشتاق و از عقوبت و مجازاتش سخت در هراسم که اوست خداوندی که از حیله­اش، ایمن نتوان نشست با آنکه از ستمش جای هیچ بیم و نگرانی نیست. اعتراف می­کنم که بنده اویم و گواهی می­دهم که او پرورنده و پروردگار من است و آنچه را که به من وحی فرموده، به مردم ابلاغ خواهم کرد. مبادا که به سبب مسامحه در انجام وظیفه تبلیغ، کوبه عذاب حق بر من فرود آید، عذابی که هیچ قدرتی را توانایی دفع آن نباشد که چه بزرگ است نیرنگ او.

فرمان الهی

نیست معبودی جز او که دستورم داده و اعلام کرده که: << اگر در ابلاغ آنچه اینک بر تو فرو فرستاده­ام کوتاهی کنی، در حقیقت ، به هیچ یک از وظایف رسالت و ابلاغ من عمل نکرده­ای >> و هم او – تبارک و تعالی – حفظ و نگهداری مرا در برابر مخالفان تعهد و تضمین کرده و او مرا کفایت کننده­ای بزرگوار است. و اینک این است آن پیام که بر من نازل فرموده: بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم، یا أیُّها الرَّسولُ بَلِّغ ما أنزلَ إلَیکَ مِن ربک (فی عَلیٍ) و إِن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رِسالَتَک وَاللهُ یَعصِمُکَ مِنَ النّاسِ ¤. ای مردم! من در ابلاغ آنچه که بر حق بر من فرو فرستاده است، کوتاهی نکرده­ام و هم اکنون سبب نزول آن آیه را برایتان باز خواهم گفت: فرشته وحی خدا – جبرئیل u - سه بار بر من فرود آمده و از سوی حق تعالی، پروردگارم، فرمان داد تا در این مکان به پا خیزم و سپید و سیاه مردم را رسماً آگاهی دهم، که علی بن ابی­طالب، برادر و وصی و جانشین من و امام پس از من است که نسبتش به من، همان نسبت است که هارون به موسی داشت، با این تفاوت که رسالت به من خاتمه یافته است و بعد از خداوند و رسولش، علی، ولیّ و صاحب اختیار شماست و پیش از این هم خداوند در این مورد آیه­ای دیگر از قرآن را نازل فرموده:

)) إنَّما وَلیُّکُمُ اللهُ وَ رَسولُهُ وَالَّذینَ امَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلوةَ وَ یُؤتُونَ الزَّکوةَ وَ هُم راکِعونَ))

علی بن ابی­طالب، همان کسی است که نماز به پای داشت و در حال رکوع، به نیازمند، صدقه داده است و او در هر حالی رضای خدا را می­جوید.

از جبرئیل u خواستم که از خداوند متعال معافیّت مرا از تبلیغ این مأموریت تقاضا کند؛ ای مردم چون می­دانستم که در میان مردم پرهیزگاران، اندک و منافقان، بسیارند و از مفسده جویی گنه آلودگان و نیرنگ بازی آنان که دین اسلام را به تمسخر و استهزاء گرفته­اند، آگاهی داشتم؛ همان­ها که خداوند، در قرآن کریم، وصفشان کرده است:

/ یَقُولُونَ بِألسِنَتِهِم ما لَیسَ فی قُلُوبِهِم وَ یَحسَبُونَهُ هَیِّناً وَ هُوَ عِندَ اللهِ عَظیمً ¤ هنوز آن آزارها که این گروه بارها بر من روا داشتند، از خاطر نبرده­ام، تا آنجا که به دلیل ملازمت و مصاحبت فراوان علی با من و توجهی که به او داشتم، به عیب جویی من برخاستند و مرا زود باور که هر چه می­شنود، بی­اندیشه می­پذیرد، خواندند تا آنکه خداوند عزّوجلّ، این آیه را نازل فرمود:

((وَ مِنهُمُ الَّذینَ یُؤذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أذُنٌ قُل أذُنُ خَیرٌ لَکُم یُؤمِنُ بِاللهِ وَ یُؤمِنُ لِلمُؤمِنینَ ((

من هم اکنون می­توانم یک یک از این گروه را به نام و نشان، معرفی کنم؛ لیکن به خدا سوگند که من در مورد این افراد بزرگوارانه رفتار کرده و می­کنم.

ولی اینها همه خدای را از من راضی نمی­سازد مگر آنکه وظیفه خود را در مورد مأموریتی که از آیه شریفه ((یا أیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغ ما أنزِلَ إِلَیکَ ...)) یافته­ام، به انجام برسانم.

((حال که چنین است پس))

اعلام رسمی ولایت

ای مردم! بدانید که خداوند، علی بن ابی­طالب را ولیّ و صاحب اختیار شما معیّن فرموده و او را امام و پیشوای واجب­الاطاعه قرار داده است و فرمانش را بر همه مهاجران و انصار و پیروان ایمانی ایشان و بر هر بیابانی و شهری و بر هر عجم و عربی و هر بنده و آزاده­ای و بر هر صغیر و کبیری و بر هر سیاه و سپیدی و بر هر خداشناس موّحدی، فرض و واجب فرموده و اوامر او را مطاع و بر همه کس نافذ و لازم­الاجرا مقرر فرموده است. هر کس با علی (ع) به مخالفت برخیزد، ملعون است و هر کس که از او پیروی نماید، مشمول عنایت و رحمت حق خواهد بود.

مؤمن کسی است که به علی (ع) ایمان آورد و او را تصدیق کند. مغفرت و رحمت خداوند شامل او و کسانی است که سخن او را بشنوند و نسبت به فرمان او مطیع و تسلیم باشند.

ای مردم! این آخرین بار است که مرا در این موقعیّت، دیدار می­کنید، پس گوش فرا دارید و به سخنانم دل سپارید و دستور پروردگارتان را فرمان برید.

خداوند عزّوجلّ، پروردگار و ولیّ و صاحب اختیار و خداوندگار شماست و گذشته از او و پیامبرش – محمّد (ص) – همین من که اکنون به پا خاسته و با شما سخن می­گویم سپس بعد از من علی(ع) به امر خدا بر شما سمت ولایت و صاحب اختیاری دارد و پس از او امامت و پیشوایی تا روز واپسین و تا آن هنگام که خدا و پیامبرش را دیدار خواهید کرد، در ذرّیه و نسل من که از پشت علی(ع) هستند، قرار خواهد داشت.

جز آنچه خداوند، حلال کرده، حلال نیست و جز آنچه خداوند حرام فرموده حرام نیست و پروردگار، هر حلال و حرامی را به من معرفی کرده است و من نیز تمام آنچه خداوند از کتاب خود و حلال و حرامش، تعلیم نموده است، به علی(ع) آموخته­ام.

ای مردم! دانشی نیست که خداوند به من تعلیم نکرده باشد، و من نیز هر چه که تعلیم گرفته­ام به علی(ع)، این امام پرهیزگاران و پارسایان آموخته­ام و دیگر دانشی نیست مگر آنکه به علی(ع) تعلیم کرده­ام و اوست امام و راهنمای آشکار.

ای مردم! مبادا که نسبت به او راه ضلالت و گمراهی سپرید و مبادا که از او روی برتابید و مبادا که از ولایت و سرپرستی او و از اوامر و فرمانهایش به تکبّر، سر باز زنید. اوست که هادی به حق و نابود کننده باطل است و از نا پسندیده­ها بازتان می­دارد. اوست که در راه خدا از سرزنش هیچ کس، پروا نمی­کند و اوست نخستین کسی که به خدا و پیامبرش ایمان آورد و جان خویش را فدای رسول الله کرد، در آن هنگامه­ها که هیچ کس در کنار پیامبر باقی نماند، همچنان از او حمایت کرده و تنها رها ننمود و هم او بود که در آن روزگار که کسی را اندیشه پرستش و اطاعت خدا نبود، در کنار پیامبر، پروردگار خود را پرستش و عبادت می­کرد.

ای مردم! علی را برتر و والاتر از هر کس بدانید که خدایش از همه، والاتر و برتر دانسته است! و به ولایت او تمکین کنید که خدایش به ولایت بر شما منصوب فرموده است.

ای مردم! علی(ع)، امام و پیشوا از جانب حق تعالی است و خداوند توبه منکران ولایت او را هرگز نخواهد پذیرفت و هرگز آنان را مشمول عنایت و مغفرت خویش، قرار نخواهد داد و خداوند، بر خود حتم و لازم فرموده که با آن کسان که از فرمان علی(ع) سر بپیچند، چنین رفتار کند و پیوسته تا جهان، باقی و روزگار، در کار است، ایشان را در شکنجه و عذابی سخت و توان فرسا معذّب دارد.

پس مبادا که از فرمانش معصیت کنید که به آتشی گرفتار خواهید شد که آدمی و سنگ، هیزم آنند و برای کافران فراهم گردیده است.

ای مردم! همه پیامبران پیشین و رسولان نخستین، مردم را به آمدن من بشارت داده­اند. من، خاتم پیامبران و رسولان خدایم و بر همه خلق آسمان­ها و زمین­ها حجّت و برهانم، هر کس در این امر، تردید کند، همچون کفّار جاهلیّت نخستین است و هر کس در سخنی از سخنان من شک نماید، در حقیقت، به تمام سخنان من شک کرده است و چنین کس، مستحق بلا و مستوجب آتش خواهد بود.

ای مردم! خداوند متعال با این فضیلت­ها که بر من، مرحمت فرموده، بر من منّت نهاده و احسان کرده است (آری) خدایی جز او نیست و تا جهان، برقرار و روزگار پایدار است در هر حال ستایش و سپاس من، ویژه اوست.

ای مردم! علی(ع) را برتر از همه بدانید که گذشته از من، از هر مرد و زنی، برتر و والاتر است. (بدانید) که خداوند، به خاطر ماست که به جهانیان، روزی می­دهد و آفرینش بر پای و برقرار است؛هر آن کس که این سخن مرا انکار کند، ملعون و ملعون و مغضوب و مغضوب درگاه حق است.

هان. آگاه باشید که این سخنان را، به یقین، جبرئیل از سوی حق تعالی به من خبر داده و گفته است که: ((هر کس با علی(ع) به عداوت و دشمنی بر خیزد و ولایت و محبت او را در دل نگیرد، لعنت و خشم مرا نسبت به خود، فراهم کرده است))؛ پس هر کس باید که در کار خود بنگرد که برای فردای خود، چه آماده نموده است؛ پس باید که از مخالفت با علی(ع) سخت بر حذر باشید و مبادا که پس از ثابت قدمی، پایتان بلغزد که خداوند به هر چه کنید، آگاه است.

ای مردم! علی(ع) همان کس است که خدا در کتاب مجید خود، به عنوان ((جنب الله)) از او یاد کرده و از زبان مبتلایان به دوزخ، فرموده است: ((یا حَسرَتا عَلی ما فرَّطتُ فی جَنبِ الله.))

ای مردم! در قرآن به تدبر و تفکر، نظر کنید و در درک و فهم آیات آن بکوشید، و به محکمات آن توجه کنید و از متشابهاتش، پیروی می نمایید.

به خدا سوگند، غیر از این مرد که هم اکنون دست او را گرفته و او را بر کشیده­ام هرگز دیگری نیست که بتواند دستورات قرآن را برای شما روشن کند و تفسیر آیات آن را بیان نماید، همین مردی که اکنون بازوی او را گرفته­ام و به شما اعلام می­کنم که:

هر کس را من مولا و سرپرست و صاحب اختیارم، علی(ع) مولا و سرپرست و صاحب اختیار اوست؛ این مرد، علی بن ابی­طالب است، برادر و وصی من است، که فرمان دوستی و ولایت او از جانب حق متعال بر من نازل گردیده است.

ای مردم! علی(ع) و آن پاکان از فرزندانم، ثقل اصغرند و قرآن، ثقل اکبر است، که هر یک، از دیگری خبر می­دهد و هر کدام، دیگری را تأیید و تصدیق می­کند؛ میان این دو ثقل و این دو امر گرانقدر، جدایی نخواهند بود تا آنکه، قیامت در کنار حوض، به من برسند. ایشان امنای حق در میان خلق و فرمانروایان او بر روی زمین­اند.

به هوش باشید که من، آنچه لازم بود، گفتم. به هوش باشید که مطلب و مقصود را ابلاغ کردم و به گوش شما رساندم. توضیح دادم که این امر، به دستور خداوند بود و من نیز از سوی او (عزّوجلّ) به شما ابلاغ نمودم. به هوش باشید که عنوان (امیرالمؤمنین) بر کسی جز برادر من روا نیست و این سمت و مقام و فرمانروایی بر مسلمانان، پس از من، برای هیچ کس جز وی مجاز و حلال نیست.

معرفی علی بن ابیطالب(ع)

(رسول خدا (ص) در این هنگام، بازوی علی(ع) بگرفت و او را بالا برده و به مردم نشان داد، تا آنجا که پاهای وی، محاذی زانوی پیامبر (ص) می­رسید و پس از آن، به سخن ادامه داد):

ای مردم! این علی(ع) ، برادر و وصی من و مخزن علم و خلیفه و جانشین من است بر امّت. علی(ع) مفسّر قرآن، کتاب خداست اوست که مردم را به حق دعوت می­کند و اوست که به هرچه موجب رضا و خوشنودی خداست، عمل کننده است.

اوست که دشمنان حق، در پیکار و ستیز و به فرمانبرداری و اطاعت از خدا، سخت کوش و باز دارنده مردمان از معاصی و نا فرمانیهاست. اوست خلیفه و جانشین رسول خدا، اوست امیر مؤمنان و پیشوا و هادی خلق خدا. اوست که به امر خدا قاتل ((ناکثین)) و ((قاسطین)) و ((مارقین)) است.

(ای مردم!) آنچه می­گویم به فرمان پروردگارم می­گویم و این خواست و دستور حق است که هیچ سخنی از او، به دست من تغییر و تبدیل نپذیرد؛ حال می­گویم: خداوندا! هرکس که علی(ع) دوست می­دارد، دوست بدار و هر کس که با وی دشمن است، دشمن دار. خداوندا! هر کس که علی(ع) انکار کند، لعنت کن و آن کس که پذیرای حق او نباشد، به خشم و غضب خود، گرفتار ساز. خداوندا! اگر اکنون، علی(ع)، ولیّ تو را به خلافت و جانشینی خود معیّن کردم و امری که موجب اگمال دین و اتمام نعمت تو بر این مردم است، بیان کردم، همه و همه به فرمان تو بود اینک تو پسندیده­ای برای ایشان و فرمودی: (( وَ مَن یَبتَغِ غَیرَ الإسلامِ دیناً فَلَن یُقبَلَ مِنهُ وَ هُوَ فی الآخِر?ِ مِنَ الخاسِرینَ))

خداوندا! تو را گواه می­گیرم و کافیست گواهی تو که من به وظایف تبلیغ و رسالت خود عمل کردم.

اهمیّت مسأله امامت

ای مردم! خداوند عزّوجلّ، کمال دین شما را در امامت و پیشوایی علی(ع) قرار داده است؛ پس هر کس که از او و جانشینان او از فرزندان من که از صلب اویند تا واپسین روز جهان پیروی و اطاعت نکند، به حبط و نابودی اعمال گرفتار گردیده و در آتش دوزخ، جاودانه، معذّب خواهد بود، نه دیگر عذابش تخفیف یابد و نه مهلت و فرصت نجاتی به او داده شود.

ای مردم! این علی(ع) است که مرا بیش از هر کس یاری کرده و از همه بر من سزاوارتر است. از تمام مردم به من نزدیکتر و از همه کس، نزد من محبوبتر و گرامی­تر است.

خداوند عزّوجلّ و من از او راضی و خوشنودیم. آیه­ای در قرآن مُشعِر به رضایت حق از بندگان، نازل نشده مگر آن که در شأن علی(ع) است و هر جا که خداوند مؤمنین را مخاطب قرار داده، در درجه نخست، نظر به او داشته است. آیه مدحی نیست مگر آنکه در مورد اوست و بهشتی که در سوره (( هَل أتی علی الانسان یاد شده، برای اوست، و در نزول آن دیگری جز او منظور نشده و دیگری جز او مدح و ستایش نشده و دیگری جز او مدح و ستایش نشده است.

ای مردم! علی(ع)، ناصر دین خدا و حامی پیامبر خداست، اوست پارسای پرهیزگار و طیّب و طاهر و رهنما و ره یافته.

پیامبرتان، بهترین پیامبر و وصیّ او بهترین وصیّ و پسرانش بهترین اوصیاءاند.

ای مردم! ذریّه و نسل هر پیامبری از صلب خود اویند امّا ذریّه و نسل من از صلب علی(ع) هستند.

خطر انحراف و کار شکنی

ای مردم! شیطان به حسادت، آدم را از بهشت بیرون کرد، پس مبادا که نسبت به علی u حسد ورزید که اعمالتان یکسره باطل شود و به لغزش و انحراف درافتید؛ که آدم صفوت الله تنها به سبب یک معصیت، به زمین فرو افتاد؛ پس بر شماست که مراقب احوال خویشتن باشید. شما که در میانتان، دشمن خدا نیز هست.

(ای مردم!) جز شقیِ واژگون بخت کسی با علی u کینه نمی­ورزد و جز پارسای پرهیزگار، مِهر علی(ع) در دل نمی­گیرد و جز اهل ایمان و مخلصان بی ریا به علی(ع) ایمان نخواهند آوردو به خدا سوگند سوره/ وَالعَصر إِنَّ الإِنسانَ لَفی خُسرٍ ... ¤ در شأن علی(ع) نازل شده است.

ای مردم! خدا را گواه می­گیرم که در انجام وظایف رسالت فروگذار نکردم و بر پیامبر، جز ابلاغ فرمان حق، وظیفه­ای دیگر نیست.

ای مردم! نسبت به خداوند آنچنان که شایسته است پرهیزگار باشید مبادا که جزء مسلمانی دیده از جهان فرو بندید.

ای مردم! به خدا و پیامبرش باور آرید و به نوری که با او نازل شده ایمان آورید، پیش از آنکه خشم خدای شما را فرو گیرد و به مجازات، رخسارتان به عقب باز گردانده شود.

ای مردم! این نور از جانب حق تعالی در من سرشته شده و بعد از آن در طینت علی(ع) و سپس در نسل او قرار داده شده تا آنگاه که نوبت به امام قائم، مهدی(عج) رسد و اوست که سرانجام، حق خدا و حقوق ما را از خواهد ستاند؛ که خداوند عزّوجلّ ما را بر تمام مقصران و دشمنان و مخالفان و خائنان و معصیت کاران و ستمگران حجت قرار داده است.

ای مردم! به شما اعلام خطر می­کنم، به هوش باشید که من فرستاده خدا به سوی شمایم و پیش از من رسولانی آمده و رفته­اند، آیا اگر من نیز از جهان بروم و یا کشته شوم، به راه پیشینیان خود، باز می­گردید؟! ولی هر آنکس که به عقب باز گردد و به جاهلیت اسلاف خود روی کند، زیانی به خداوند نخواهد رساند، امّا پروردگار، سپاسگذاران را پاداش نیکو مرحمت خواهد کرد ای مردم! بدانید که علی(ع) همان کسی است که متّصف و موصوف به سپاسگذاری و شکیبایی است و پس از او فرزندان من که از صلب اویند، به این صفات مزیّن و ممتازند.

ای مردم! مسلمانیِ خود را بر خداوند منّت منهید، که موجب خشم و غضب پروردگار بر شما گردد و عذابی از سوی او به شما رسد، زیرا که حق در کمین است.

ای مردم! چیزی نمی­گذرد که پس از من امامان و سردمدارانی پدید آیند که خلق را به آتش و دوزخ فرا خوانند اما این گروه را در روز قیامت یار و مددکاری نخواهد بود.

ای مردم! خدا و پیامبرش از این کسان، متنفّر و بیزارند.

ای مردم! اینان و پیروان و یارانشان، جملگی، در پست­ترین دوزخ گرفتار خواهند شد، و چه بد جایگاهی است دوزخ، برای این گروه که به تکبر گراییده­اند. هشدار باشید که اینان همان ((یاران صحیفه)) اند (اما هر یک از شما باید که در نامه اعمال خود بنگرد گر چه مردم جر تنی چند، نامه عمل خود را از یاد برده­اند). ای مردم! من این ولایت را به عنوان امامت و ارث تا روز قیامت، در ذریه و نسل خود قرار دادم و با این کار وظیفه­ای را که به آن مأمور بودم، به پایان بردم تا بر هر حاضر و غایب و بر هر کس که شاید در این انجمن بوده و یا در این اجتماع حضور نداشته است و حتی بر آنان که هنوز از مادر متولد نشده­اند، حجّت تمام باشد. باید که ماجرای امروز را حاضران به غائبان گزارش کنند و پدران به فرزندان تا واپسین روز خبر دهند. گر چه مدتی نخواهد گذشت که (عده­ای) این امر را با غصب و ستم، از آن خود قرار خواهند داد و خدا آن غاصبان را لعنت کندو از رحمت خود، دور و مهجورشان سازد و در چنین حال، سزاوار این عذاب گردند که فرمود:

(( سَنُفرِغُ لَکُم أیُّهَا الثَّقَلانَ یُرسَلُ عَلَیکُما شُواظٌ مِن نارٍ وَ نُحاسٌ فَلا تَنتَصِران.))

ای مردم! خداوند شما را به حال خود رها نخواهد کرد تا آنکه پاک و پلید از یکدیگر ممتاز گردند و خدا شما را بر اسرار پنهان، آگاهی نداده و نخواهد داد.

ای مردم! سرزمینی نیست مگر آنکه خداوند، مردم آن را در اثر تکذیب حق، هلاک کرده و چنانکه خود به این معنی اشاره فرموده است:

((وَ کَذلِکَ نُهلِکَ القُری وَ هِیَ ظالِمَ?ٌ))