خلاصه خطبه غدیر 

قسمتهای مختلف برنامه غدیر

سخنرانی تاریخی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در غدیر که حدود یک ساعت طول کشید در یازده بخش ترسیم شدنی است:

1-حمد وثنای الهی؛
2-فرمان الهی برای اعلام ولایت؛
3-اعلام رسمی ولایت و امامت دوازده امام علیهم السلام؛
4-معرفی و بلند کردن دست امیرالمؤمنین علیه السلام توسط پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم؛
5- تأکید بر توجه امت به مسئله امامت؛
6- اشاره به کارشکنی های منافقان؛
7- پیروان اهل بیت علیهم السلام و دشمنان ایشان؛
8- حضرت مهدیعجل اللّه فرجه؛
9-مطرح کردن بیعت؛
10- حلال و حرام، واجبات و محرمات؛
11- بیعت گرفتن رسمی.

تعیین موضوع خطابه غدیر از آغاز
12- پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در همان آغاز خطبه فرمودند: فرمان قاطعی از طرف خداوند آمده که مطلب مهمی درباره علی بن ابی طالب علیه السلام بیان کنم، که اگر نگویم رسالت الهی را نرسانده ام و از عقاب خداوند ترسانم.
هم چنین تصریح کردند که هر چه از خداوند خواستم به علت فتنه
منافقان و دشمنان مرا از ابلاغ این مهم معذور بدارد، پذیرفته نشد. سپس اشاره کردند که این دستور خاص الهی درباره امامت و ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام است.

یادآوری دو نکته پس از اعلام ولایت

13-پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم پس از اعلام ولایت فرمودند: اَللّهُمَ والِ مَنْ والاهْ وَ عادِ مَنْ عاداهُ...؛ خدایا دوست بدار هرکس او را دوست بدارد و دشمن بدار هرکس او را دشمن بدارد و یاری کن هرکس او را یاری کند و خوار کن هرکس او را خوار کند».

14-سپس نزول آیه اکمال را درباره روز غدیر اعلام کردند: «اَلْیَومُ اَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ اَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الاِسْلامَ دینا»؛ امروز دین شما را کامل کردم و نعمت را برای شما به حد کمال رساندم و اسلام را دین شما پذیرفتم. و خداوند را بر ابلاغ این رسالت شاهد گرفتند.
سه نکته مهم درباره آینده مسلمانان
در خطبه غدیر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نگرانی خود را از آینده مسلمانان در سه جمله ابراز کردند:
15-مبادا بعد از من به عقب برگردید؛
16- مبادا در مسلمان بودن خود، بر خدا منت بگذارید که
خدا مواظب شماست؛
17- بدانید که بعد از من رهبران گمراهی، پدیدار می‌شوند که مردم را به سوی جهنم می‌کشانند. من از آنان بیزارم و همه آنان در جهنم خواهند بود.
غدیر و حضرت مهدی علیه السلام
عید غدیر
در اواسط خطبه حضرت مطالبی درباره حضرت بقیة اللّه الاعظم حجة بن الحسن المهدی ارواحنا فداه بیان فرمودند، و به اوصاف و جنبه های مخصوص حضرت اشاره کردند که خلاصه آن چنین است:
18-او آخرین امامان است که حجتی بعد از او نیست؛
19- او بر همه قبایل شرک و کفر چیره خواهد شد، و هدایت کننده آنان است؛
20- او انتقام گیرنده همه خون های به ناحق ریخته اولیای خدا و منتقم از ظالمان است؛
21- او تعیین کننده دقیق درجاتِ افراد در فضیلت و در جهل و جهالت است؛
22- او وارث جمیع علوم است؛
23- همه پیشینیان درباره او بشارت داده اند؛
24-هیچ کس بر او غالب نمی‌شود و هیچ کس علیه او یاری نمی‌شود.
دعوت به بیعت
25- پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم اشاره فرمودند که من، بعد از اتمام خطبه شما را به بیعت با خود و سپس بیعت با علی بن ابی طالب دعوت می‌کنم.ضمانت این بیعت آن است که من با خداوند بیعت کرده ام و علی هم با من بیعت کرده است. پس بیعتی که از شما می‌گیرم از طرف خداوند و بیعت با حق تعالی است.

خطبه غدیر خم

هنگامی که رسول‌ اکرم در روز 5‌ شنبه 18 ذی ‌الحجه به وادی  غدیر خم رسیدند و پیش از جدایی اهالی شام ، مصر و عراق از میان جمعیت ، جبرئیل امین  از جانب خداوند بر ایشان نازل گردید و آیه   :
  «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک  من ربک فان لم تفعل فما بلغت رسالته و الله یعصمک من الناس » را نازل نمود و ازجانب حق تعالی ، رسول اکرم را امر نمود تا حکم آنچه را که در قبل بر پیامبر دربارهامام علی نازل گشته بود ، به مردم ابلاغ نمایند .در این هنگام ، پیشتازانکاروان و افرادی که جلوتر حرکت می‌ نمودند ، حوالی جحفه رسیده بودند .رسولاکرم پس از نزول آیه ، دستور توقف کاروانیان را صادر نمودند و امر فرمودند تا آنانیکه پیشاپیش حرکت می‌ نمودند ، به محل غدیر بازگردند و افرادی که در پس قافله ، عقبمانده بودند ، سریعتر به کاروان در این وادی ، ملحق شوند .

 همچنین به چند تن از صحابه دستور دادند تا فضای زیر چنددرخت کهنسال را که در آن محل قرار داشتند ، آماده نمایند ؛ خار ها را از زمینبرکنند و سنگ های ناهموار موجود در زیر آن درختان را جمع ‌آوری نمایند . در اینهنگام ، زمان به جای آوردن نماز ظهر فرارسید و رسول‌ اکرم فریضه ظهر را در گرمایشدید ، به همراه جمعیت کثیر حاضر ، ادا نمودند.

شدت گرما در وادی غدیر به حدیبود که اشخاص ، گوشه‌ ای از ردا و لباس خویش را برای در امان بودن از شدت تابشآفتاب ، بر سر می‌ افکندند و مقداری از آنرا برای کاستن از شدت گرمای شن ها و سنگها ، در زیر پای خویش می‌ گستردند . برای رسول خدا نیز پارچه ‌ای بر روی شاخسار آندرختان کهن افکندند تا مانعی در برابر حرارت موجود و تابش خورشید ، ایجاد نمایند  . هنگامی که حضرت از نماز فارغ گشت ، از جهاز شتران ، در همان محلی که به فرمان رسولخدا توسط صحابه آماده شده بود ، منبری ساختند و وجود مقدس پیامبر اکرم بر فراز آندر آمدند و شروع به ایراد خطبه ، با صدایی بلند و رسا نمودند ؛ در حالیکه جمعیتفراوان همراه پیامبر ، بر گرداگرد حضرت جمع گشته بودند و به سخنان نبی‌ اکرم گوشفرا می ‌دادند و برخی از افراد نیز برای آنکه همگان از کلام رسول خدا مطلع گردند ،سخنان آن حضرت را با صدایی بلند برای افرادی که دورتر قرار داشتند ، تکرار می‌نمودند.

 بخش اول : حمد و ثنایالهی

 ستایش خدای را سزاست که در یگانگی اش بلند مرتبه و در تنهایی اشبه آفریدگان نزدیک است ؛ سلطنتش پرجلال و در ارکان آفرینش اش بزرگ است . بى آنکهمکان گیرد و جابه جا شود ، بر همه چیز احاطه دارد و بر تمامی آفریدگان به قدرت وبرهان خود چیره است .
همواره ستوده بوده و خواهد بود و مجد و بزرگی او را پایانینیست . آغاز و انجام از او و برگشت تمامی امور به سوی اوست .اوست آفرینندهآسمان ها و گستراننده زمین ها و حکمران آن ها . دور و منزه از خصایص آفریده هاست ودر منزه بودن خود نیز از تقدیس همگان برتر است . هموست پروردگار فرشتگان و روح؛افزونی بخش آفریده ها و نعمت ده ایجاد شده هاست .
به یک نیم نگاه دیده ها راببیند و دیده ها هرگز او را نبینند .

 کریم و بردبارو شکیباست . رحمت اش جهان شمول و عطایش منّت گذار . در انتقام بی شتاب و در کیفرسزاواران عذاب ، صبور و شکیباست . بر نهان ها آگاه و بر درون ها دانا . پوشیده هابر او آشکار و پنهان ها بر او روشن است . او راست فراگیری و چیرگی بر هر هستی . نیروی آفریدگان از او و توانایی بر هر پدیده ویژه اوست . او را همانندی نیست وهموست ایجادگر هر موجود در تاریکستان لاشیء . جاودانه و زنده و عدل گستر . جز اوخداوندی نباشد و اوست ارجمند و حکیم .
دیده ها را بر او راهی نیست و اوستدریابنده دیده ها . بر پنهانی ها آگاه و بر کارها داناست . کسی از دیدن به وصف اونرسد و بر چگونگی او از نهان و آشکار دست نیابد مگر ، او - عزّوجلّ - خود ، راهنماید و بشناساند.

 و گواهی می دهم کهاو « الله » است . همو که تنزّهش سراسر روزگاران را فراگیر و نورش ابدیت را شاملاست . بی مشاور ، فرمانش را اجرا ، بی شریک تقدیرش را امضا و بی یاور سامان دهیفرماید صورت آفرینش او را الگویی نبوده و آفریدگان را بدون یاور و رنج و چارهجویی ، هستی بخشیده است . جهان با ایجاد او موجود و با آفرینش او پدیدار شده است .پس اوست « الله » که معبودی به جز او نیست . همو که صُنعش استوار است وساختمان آفرینشش زیبا . دادگری است که ستم روا نمی دارد و کریمی که کارهابه اوبازمی گردد .و گواهی می دهم که او « الله » است که آفریدگان در برابر بزرگی اشفروتن و در مقابل عزّتش رام و به توانایی اش تسلیم و به هیبت و بزرگی اش فروتن اند . پادشاه هستی ها و چرخاننده سپهر ها و رام کننده آفتاب و ماه که هریک تا اَجَلمعین جریان یابند . او پرده شب را به روز و پرده روز را - که شتابان در پی شب است - به شب پیچد . اوست شکننده هر ستمگر سرکش و نابود کننده هر شیطان رانده شد

 نه او را ناسازی باشدو نه برایش انباز و مانندی . یکتا و بی نیاز ، نه زاده و نه زاییده شده ، او راهمتایی نبوده ، خداوند یگانه و پروردگار بزرگوار است . بخواهد و به انجام رساند . اراده کند و حکم نماید . بداند و بشمارد . بمیراند و زنده کند . نیازمند و بی نیازگرداند . بخنداند و بگریاند . نزدیک آورد و دور برد . بازدارد و عطا کند . او راستپادشاهی و ستایش . به دست توانی اوست تمام نیکی . و هموست بر هر چیز توانا .شبرا در روز و روز را در شب فرو برد . معبودی جز او نیست ؛ گران مایه و آمرزنده ؛اجابت کننده دعا و افزاینده عطا ، بر شمارنده نفَس ها ؛ پروردگار پری و انسان . چیزی بر او مشکل ننماید ، فریاد فریادکنندگان او را آزرده نکند و اصرارِاصرارکنندگان او را به ستوه نیاورد .
نیکوکاران را نگاهدار ، رستگاران را یار ،مؤمنان را صاحب اختیار و جهانیان را پروردگار است ؛ آن که در همه احوال سزاوار سپاسو ستایش آفریدگان است .

او را ستایش فراوان و سپاس جاودانه می گویم بر شادی و رنج و بر آسایش وسختی و به او و فرشتگان و نبشته ها و فرستاده هایش ایمان داشته ، فرمان او را گردنمی گذارم و اطاعت می کنم ؛ و به سوی خشنودی او می شتابم و به حکم او تسلیمم ؛ چراکه به فرمانبری او شائق و از کیفر او ترسانم . زیرا او خدایی است که کسی از مکرش درامان نبوده و از بی عدالتیش ترسان نباشد ( زیرا او را ستمی نیست)

بخش دوم : فرمان الهی برای مطلبی  مهم

 و اکنون به عبودیت خویش و پروردگاری او گواهی  می دهم . و وظیفه خود را در آن چه وحی شده انجام می دهم مباد که از سوی او عذابی  فرود آید که کسی یاری دورساختن آن از من نباشد . هر چند توانش بسیار و دوستی اش    (  با من ) خالص باشد- معبودی جز او نیست - چرا که اعلام فرموده که اگر آن چه ( درباره ی علی ) نازل کرده به مردم نرسانم ، وظیفه رسالتش را انجام نداده ام ؛ وخداوند تبارک و تعالی امنیت از [ آزار ] مردم را برایم تضمین کرده و البته که اوبسنده و بخشنده است .( بِسْمِ الله الرَّحْمانِالرَّحیمِ، یا أَیهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیک مِنْ رَبِّک - فی عَلِییعْنی فِی الْخِلاَفَةِ لِعَلِی بْنِ أَبی طالِبٍ - وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمابَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَالله یعْصِمُک مِنَ النّاسِ).پس آنگاه خداوند چنین وحی امفرستاد: «به نام خداوند همه مهرِ مهرورز . ای فرستاده ما! آن چه از سوی پروردگارتدرباره علی و خلافت او بر تو فرود آمده بر مردم ابلاغ کن، وگرنه رسالت خداوندی رابه انجام نرسانده ای؛ و او تو را از آسیب مردمان نگاه می دارد . » هان مردمان ! آنچه بر من فرود آمده ، در تبلیغ آن کوتاهی نکرده ام و حال برایتان سبب نزول آیه رابیان می کنم: همانا جبرئیل سه مرتبه بر من فرود آمد از سوی سلام ، پروردگارم - کهتنها او سلام است - فرمانی آورد که در این مکان به پا خیزم و به هر سفید و سیاهیاعلام کنم که علی بن ابی طالب برادر ، وصی و جانشین من در میان امّت و امام پس ازمن بوده . جایگاه او نسبت به من به سان هارون نسبت به موسی است، لیکن پیامبری پس ازمن نخواهد بود او (علی)، صاحب اختیارتان پس از خدا و رسول است ؛
و پروردگارم آیهای بر من نازل فرموده که : « همانا ولی ، صاحب اختیار و سرپرست شما، خدا و پیامبراو و ایمانیانی هستند که نماز به پا می دارند و در حال رکوع زکات می پردازند . » وهر آینه علی بن ابی طالب نماز به پا داشته و در رکوع زکات پرداخته و پیوسته خداخواهاست .
 و من از جبرئیل درخواستم که از خداوند سلام اجازهکند و مرا از این مأموریت معاف فرماید . زیرا کمی پرهیزگاران و فزونی منافقان ودسیسه ملامت گران و مکر مسخره کنندگان اسلام را می دانم؛ همانان که خداوند در کتابخود در وصفشان فرموده: «به زبان آن را می گویند که در دل هایشان نیست و آن را اندکو آسان می شمارند حال آن که نزد خداوند بس بزرگ است .»
و نیز از آن روی کهمنافقان بارها مرا آزار رسانیده تا بدانجا که مرا اُذُن (سخن شنو و زودباور‍‍)نامیده اند ، به خاطر همراهی افزون علی با من و رویکرد من به او و تمایل و پذیرش اواز من، تا بدانجا که خداوند در این موضوع آیه ای فرو فرستاده: « و از آنانند کسانیکه پیامبر خدا را می آزارند و می گویند : او سخن شنو و زودباور است . بگو : آری سخنشنو است . - بر علیه آنان که گمان می کنند او تنها سخن می شنود - لیکن به خیر شماست، او ( پیامبر صلی الله علیه و آله ) به خدا ایمان دارد و مؤمنان را تصدیق می کند وراستگو می انگارد»

و اگر می خواستم نام گویندگانچنین سخنی را بر زبان آورم و یا به آنان اشارت کنم و یا مردمان را به سویشان هدایتکنم [ که آنان را شناسایی کنند ] می توانستم . لیکن سوگند به خدا در کارشان کرامتنموده لب فروبستم . با این حال خداوند از من خشنود نخواهد گشت مگر این که آن چه درحق علی عیه السّلام فرو فرستاده به گوش شما برسانم . سپس پیامبر صلّی الله علیه وآله چنین خواند : « ی پیامبر ما ! آن چه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده - در حقّعلی - ابلاغ کن ؛ وگرنه کار رسالتش را انجام نداده ای . و البته خداوند تو را ازآسیب مردمان نگاه می دارد . »

بخش سوم : اعلانرسمی ولایت و امامت دوازده امام علیهم السلام

هان مردمان ! بدانید این آیهدرباره اوست . ژرفی آن را فهم کنید و بدانید که خداوند او را برایتان صاحب اختیار وامام قرار داده ، پیروی او را بر مهاجران و انصار و آنان که به نیکی از ایشان پیرویمی کنند و بر صحرانشینان و شهروندان و بر عجم و عرب و آزاد و برده و بر کوچک و بزرگو سفید و سیاه و بر هر یکتاپرست لازم شمرده است .(هشدار که ) اجرای فرمان وگفتار او لازم و امرش نافذ است . ناسازگارش رانده ، پیرو و باورکننده اش در مهر وشفقت است . هر آینه خداوند ، او و شنوایان سخن او و پیروان راهش را آمرزیده است .هان مردمان ! آخرین بار است که در این اجتماع به پا ایستاده ام . پس بشنوید وفرمان حق را گردن گذارید ؛ چرا که خداوند عزّوجلّ صاحب اختیار و ولی و معبود شماست؛ و پس از خداوند ولی شما ، فرستاده و پیامبر اوست که اکنون در برابر شماست و باشما سخن می گوید . و پس از من به فرمان پروردگار ، علی ولی و صاحب اختیار و امامشماست . آن گاه امامت در فرزندان من از نسل علی خواهد بود . این قانون تا برپاییرستاخیز که خدا و رسول او را دیدار کنید دوام دارد

روا نیست ، مگر آن چه خدا و رسول او و امامان روا دانند؛ و ناروا نیست مگر آن چه آنان ناروا دانند . خداوند عزوجل ، هم روا و هم ناروا رابرای من بیان فرموده و آن چه پروردگارم از کتاب خویش و حلال و حرامش به من آموختهدر اختیار علی نهاده ام

 هان مردمان ! او را برتر بدانید . چرا که هیچ دانشینیست مگر اینکه خداوند آن را در جان من نبشته و من نیز آن را در جان پیشوایپرهیزکاران ، علی ، ضبط کرده ام . او ( علی ) پیشوای روشنگر است که خداوند او را درسوره یاسین یاد کرده که : « و دانش هر چیز را در امام روشنگر برشمرده ایم ...»
هان مردمان ! از علی رو برنتابید . و از امامتش نگریزید . و از سرپرستی اش روبرنگردانید . او [ شما را ] به درستی و راستی خوانده و [ خود نیز ] بدان عمل نماید . او نادرستی را نابود کند و از آن بازدارد . در راه خدا نکوهش نکوهش گران او را ازکار باز ندارد . او نخستین مؤمن به خدا و رسول اوست و کسی در ایمان، به او سبقتنجسته . و همو جان خود را فدای رسول الله نموده و با او همراه بوده است تنها اوستکه همراه رسول خدا عبادت خداوند می کرد و جز او کسی چنین نبود .
اولین نمازگزارو پرستشگر خدا به همراه من است . از سوی خداوند به او فرمان دادم تا (در شب هجرت)در بستر من بیارامد و او نیز فرمان برده ، پذیرفت که جان خود را فدای من کند .

هان مردمان ! او رابرتر دانید ، که خداوند او را برگزیده ؛ و پیشوایی او را بپذیرید ، که خداونداو را برپا کرده است .هان مردمان ! او از سوی خدا امام است و هرگز خداوند توبهمنکر او را نپذیرد و او را نیامرزد . این است روش قطعی خداوند درباره ناسازگار علیو هرآینه او را به عذاب دردناک پایدار کیفر کند . از مخالفت او بهراسید و گرنه درآتشی درخواهید شد که آتش گیره آن مردمانند ؛ و سنگ ، که برای حق ستیزان آماده شدهاست

هان مردمان! به خدا سوگند که پیامبران پیشین به ظهورم مژده داده اند واکنون من فرجام پیامبران و برهان بر آفریدگان آسمانیان و زمینیانم . آن کس که راستیو درستی مرا باور نکند به کفر جاهلی درآمده و تردید در سخنان امروزم همسنگ تردید درتمامی محتوای رسالت من است، و شک و ناباوری در امامت یکی از امامان، به سان شک وناباوری در تمامی آنان است . و هرآینه جایگاه ناباوران ما آتش دوزخ خواهد بود .هان مردمان ! خداوند عزّوجلّ از روی منّت و احسان خویش این برتری را به منپیشکش کرد و البته که خدایی جز او نیست . آگاه باشید : تمامی ستایش ها در همهروزگاران و در هر حال و مقام ویژه اوست.

هان مردمان ! علرا برتر دانید ؛ که او برترین مردمان از مرد و زن پس از من است ؛ تا آن هنگام کهآفریدگان پایدارند و روزی شان فرود آید .دور دورباد از درگاه مهر خداوند و خشمخشم باد بر آن که این گفته را نپذیرد و با من سازگار نباشد !هان! بدانید جبرئیلاز سوی خداوند خبرم داد : « هر آن که با علی بستیزد و بر ولایت او گردن نگذارد،نفرین و خشم من بر او باد!» البته بایست که هر کس بنگرد که برای فردای رستاخیز خودچه پیش فرستاده . [ هان ! ] تقوا پیشه کنید و از ناسازگاری با علی بپرهیزید . مبادکه گام هایتان پس از استواری درلغزد . که خداوند بر کردارتان آگاه است .
هانمردمان ! همانا او هم جوار و همسایه خداوند است که در نبشته ی عزیز خود او را یادکرده و درباره ستیزندگان با او فرموده : « تا آنکه مبادا کسی در روز رستخیز بگوید : افسوس که درباره همجوار و همسایه ی خدا کوتاهی کردم ... »

هان مردمان ! درقرآن اندیشه کنید و ژرفی آیات آن را دریابید و بر محکماتش نظر کنید و از متشابهاتشپیروی ننمایید . پس به خدا سوگند که باطن ها و تفسیر آن را آشکار نمی کند مگر همینکه دست و بازوی او را گرفته و بالا آورده ام و اعلام می دارم که : هر آن که منسرپرست اویم ، این علی سرپرست اوست . و او علی بن ابی طالب است ؛ برادر و وصی من کهسرپرستی و ولایت او حکمی است از سوی خدا که بر من فرستاده شده است

  هان مردمان ! همانا علی و پاکان از فرزندانم از نسل او ، یادگار گران سنگکوچک ترند و قرآن یادگار گران سنگ بزرگ تر . هر یک از این دو از دیگر همراه خود خبرمی دهد و با آن سازگار است . آن دو هرگز از هم جدا نخواهند شد تا در حوض کوثر بر منوارد شوند .
هان ! بدانید که آنان امانتداران خداوند در میان آفریدگان و حاکماناو در زمین اویند .
هشدار که من وظیفه ی خود را ادا کردم . هشدار که من آن چه برعهده ام بود ابلاغ کردم و به گوشتان رساندم و روشن نمودم . بدانید که این سخن خدابود و من از سوی او سخن گفتم . هشدار که هرگز به جز این برادرم کسی نبایدامیرالمؤمنین خوانده شود . هشدار که پس از من امارت مؤمنان بری کسی جز او روا نباشد

سپس فرمود: مردمان ! کیست سزاوارتر از شما به شما ؟ گفتندخداوند و پیامبر او ! سپس فرمود آگاه باشید ! آن که من سرپرست اویم، پس این علیسرپرست اوست ! خداوندا دوست بدار آن را که سرپرستی او را بپذیرد و دشمن بدار هر آنکه او را دشمن دارد و یاری کن یار او را ؛ و تنها گذار آن را که او را تنها بگذارد

بخش  چهارم : بلند کردن امیرالمومنین علیه السلام بدست رسول خداصلی الله علیه و  آله 

هان مردمان ! این علی است  برادر و وصی و نگاهبان دانش من . و هموست جانشین من در میان امّت و بر گروندگان بهمن و بر تفسیر کتاب خدا که مردمان را به سوی او بخواند و به آن چه موجب خشنودی اوستعمل کند و با دشمنانش ستیز نماید . او پشتیبان فرمانبرداری خداوند و بازدارنده ازنافرمانی او باشد . همانا اوست جانشین رسول الله و فرمانروای ایمانیان و پیشوایهدایتگر از سوی خدا و کسی که به فرمان خدا با پیمان شکنان ، رویگردانان از راستی ودرستی و به دررفتگان از دین پیکار کند . خداوند فرماید : « فرمان من دگرگوننخواهدشد . »

پروردگارا ! اکنون به فرمان تو چنین می گویم : خداوندا ! دوستداراناو را دوست دار . و دشمنان او را دشمن دار . پشتیبانان او را پشتیبانی کن . یارانشرا یاری نما . خودداری کنندگان از یاری اش را به خود رها کن . ناباورانش را از مهرتبران و بر آنان خشم خود را فرود آور .
 معبودا ! تو خود در هنگام برپاداشتن او و بیانولایتش نازل فرمودی که : « امروز آیین شما را به کمال ، و نعمت خود را بر شما بهاتمام رساندم ، و اسلام را به عنوان دین شما پسندیدم . » « و آن که به جز اسلامدینی را بجوید ، از او پذیرفته نبوده ، در جهان دیگر در شمار زیانکاران خواهد بود . » خداوندا ، تو را گواه می گیرم که پیام تو را به مردمان رساندم .

 بخش پنجم : تاکید بر توجه امت بهمسئله امامت

هان مردمان ! خداوند عزّوجلّ دین را با امامت علی تکمیل فرمود . اینکآنان که از او و جانشینانش از فرزندان من و از نسل او - تا برپایی رستاخیز و عرضه یبر خدا - پیروی نکنند ، در دو جهان کرده هایشان بیهوده بوده در آتش دوزخ ابدیخواهند بود ، به گونه ی که نه از عذابشان کاسته و نه برایشان فرصتی خواهد بود

هانمردمان ! این علی یاورترین ، سزاوارترین و نزدیک ترین و عزیزترین شما نسبت به مناست . خداوند عزّوجلّ و من از او خشنودیم . آیه رضایتی در قرآن نیست مگر این کهدرباره ی اوست . و خدا هرگاه ایمان آوردگان را خطابی نموده به او آغاز کرده [ و اواولین شخص مورد نظر خدی متعال بوده است ]  . و آیه ی ستایشی نازل نگشته مگر دربارهی او . و خداوند در سوره ی « هل أتی علی الإنسان » گواهی بر بهشت [ رفتن ] ندادهمگر بری او ، و آن را در حق غیر او نازل نکرده و به آن جز او را نستوده است

 هان مردمان ! او یاوردین خدا و دفاع کننده ی از رسول اوست . او پرهیزکار پاکیزه و رهنمی ارشاد شده [ بهدست خود خدا ] است . پیامبرتان برترین پیامبر ، وصی او برترین وصی و فرزندان اوبرترین اوصیایند .هان مردمان ! فرزندان هر پیامبر از نسل اویند و فرزندان من ازصلب و نسل امیرالمؤمنین علی است .هان مردمان! به راستی که شیطانِ اغواگر ، آدمرا با رشک از بهشت رانده مبادا شما به علی رشک ورزید که کرده هایتان نابود و گامهایتان لغزان خواهدشد . آدم به خاطر یک اشتباه به زمین هبوط کرد و حال آن کهبرگزیده ی خدی عزّوجلّ بود . پس چگونه خواهید بود شما و حال آن که شما شمایید ودشمنان خدا نیز از میان شمایند .
آگاه باشید ! که با علی نمی ستیزد مگر بی سعادت . و سرپرستی او را نمی پذیرد مگر رستگار پرهیزگار . و به او نمی گرود مگر ایمان داربی آلایش .

و سوگند به خدا که سوره یوالعصر درباره ی اوست : « به نام خداوند همه مهر مهر ورز . قسم به زمان که انسان درزیان است .» مگر علی که ایمان آورده و به درستی و شکیبایی آراسته است .
هانمردمان ! خدا را گواه گرفتم و پیام او را به شما رسانیدم . و بر فرستاده وظیفه ی جزبیان و ابلاغ روشن نباشد !هان مردمان ! تقوا پیشه کنید همان گونه که بایسته است . و نمیرید جز با شرفِ اسلام

بخش ششم : اشاره به کارشکنی های منافقین

هان مردمان ! « به خدا و رسول و نور همراهش ایمان آورید پیش از آن که  چهره ها را تباه و باژگونه کنیم یا چونان اصحاب روز شنبه [ یهودیانی که بر خدا  نیرنگ آوردند ] رانده شوید . « به خدا سوگند که مقصود خداوند از این آیه گروهی از  صحابه اند که آنان را با نام و نَسَب می شناسم لیکن به پرده پوشی کارشان مأمورم   . آنک هر کس پایه کار خویش را مهر و یا خشم علی در دل قرار دهد [ و بداند که ارزش عمل  او وابسته به آن است].

مردمان ! نور از سوی خداوند عزّوجل در جان من ، سپس درجان علی بن ابی طالب ، آن گاه در نسل او تا قائم مهدی - که حق خدا و ما را می ستاند - جی گرفته . چرا که خداوند عزّوجل ما را بر کوتاهی کنندگان ، ستیزه گران ،ناسازگاران ، خائنان و گنهکاران و ستمکاران و غاصبان از تمامی جهانیان دلیل وراهنما و حجت آورده است .

هان مردمان ! هشدارتان میدهم : همانا من رسول خدایم . پیش از من نیز رسولانی آمده و سپری گشته اند . آیا اگرمن بمیرم یا کشته شوم ، به جاهلیت عقب گرد می کنید ؟ آن که به قهقرا برگردد ، هرگزخدا را زیانی نخواهد رسانید و خداوند سپاسگزاران شکیباگر را پاداش خواهد داد . بدانید که علی و پس از او فرزندان من از نسل او ، داری کمال شکیبایی و سپاسگزاریاند .
هان مردمان ! اسلامتان را بر من منت نگذارید ؛ که اعمال شما را بیهوده وتباه خواهد کرد و خداوند بر شما خشم خواهد گرفت و سپس شما را به شعله ی از آتش و مسگداخته گرفتار خواهد نمود . همانا پروردگار شما در کمین گاه است

مردمان ! به زودی پس از منپیشوایانی خواهند بود که شما را به سوی آتش می خوانند و در روز رستاخیز تنها وبدونیاور خواهند ماند .هان مردمان ! خداوند و من از آنان بیزاریم .
هان مردمان ! آنان و یاران و پیروانشان در بدترین جی جهنم، جایگاه متکبّران خواهند بود . بدانیدآنان اصحاب صحیفه اند . اکنون هر کس در صحیفه ی خود نظر کند .هان مردمان ! اینکجانشینی خود را به عنوان امامت و وراثت به امانت به جی می گذارم در نسل خود تابرپایی روز رستاخیز . و حال ، مأموریت تبلیغی خود را انجام می دهم تا برهان بر هرشاهد و غایب و بر آنان که زاده شده یا نشده اند و بر تمامی مردمان باشد . پس بایستهاست این سخن را حاضران به غایبان و پدران به فرزندان تا برپایی رستاخیز برسانند .آگاه باشید ! به زودی پس از من امامت را با پادشاهی جابه جا نموده . آن را غصبکرده و به تصرف خویش درآورند .هان ! نفرین و خشم خدا بر غاصبان و چپاول گران ! و البته در آن هنگام خداوند آتش عذاب - شعله هی آتش و مس گداخته - بر سر شما جن وانس خواهد ریخت . آن جاست که دیگر یاری نخواهید شد .

هان مردمان ! هرآینه خداوند عزوجل شما را به حالتان رها نخواهد کرد تا ناپاک را ازپاک جدا کند . وخداوند نمی خواهد شما را بر غیب آگاه گرداند .[1] هان مردمان ! هیچ سرزمینی نیستمگر این که خداوند به خاطر تکذیب اهل آن [ حق را ] ، آنان را پیش از روز رستاخیزنابود خواهد فرمود و به امام مهدی خواهد سپرد . و هر آینه خداوند وعده ی خود راانجام خواهد داد .
هان مردمان ! پیش از شما ، شمار فزونی از گذشتگان گمراه شدندو خداوند آنان را نابود کرد . و همو نابودکننده ی آیندگان است

او خود در کتابش آورده : « آیا پیشینیان را تباه نکردیم و به دنبال آنانآیندگان را گرفتار نساختیم ؟ با مجرمان این چنین کنیم . وی بر ناباوران ! »هانمردمان ! همانا خداوند امر و نهی خود را به من فرموده و من نیز به دستور او دانش آنرا نزد علی نهادم . پس فرمان او را بشنوید و گردن نهید و پیرویش نمایید و از آنچهبازتان دارد خودداری کنید تا راه یابید . به سوی هدف او حرکت کنید . راه هی گونهگون شما را از راه او بازندارد !

بخش هفتم : پیروان اهلبیت علیهم السلام و دشمنان ایشان 

هان مردمان ! صراط مستقیم خداوند منم که شما را بهپیروی آن امر فرموده . و پس از من علی است و آن گاه فرزندانم از نسل او ، پیشوایانراه راستند که به درستی و راستی راهنمایند و به آن حکم و دعوت کنند .سپس پیامبرصلّی الله علیه و آله قرائت فرمود : « بسم الله الرّحمن الرّحیم الحمدللّه ربّالعالمین الرّحمن الرّحیم » - تا آخر سوره

 هان ! به خدا سوگند این سوره درباره ی من نازل شده و شاملامامان می باشد و به آنان اختصاص دارد . آنان اولیای خدایند که ترس و اندوهیبرایشان نیست ، آگاه باشید : البته حزب خدا چیره و غالب خواهد بود . هشدار که : ستیزندگان با امامان ، گمراه و همکاران شیاطین اند . برای گمراهی مردمان ، سخنانبیهوده و پوچ را به یکدیگر می رسانند . بدانید که خداوند از دوستان امامان در کتابخود چنین یاد کرده : « [ ای پیامبر ما ] نمی یابی ایمانیان به خدا و روز بازپسین ،که ستیزه گران خدا و رسول را دوست ندارند ، گرچه آنان پدران ، برادران و خویشانشانباشند . آنان [ که چنین اند ] خداوند ایمان را در دل هایشان نبشته است . » - تا آخرآیه .

هان ! دوستداران امامانایمانیان اند که قرآن چنان توصیف فرموده: «آنان که ایمان آورده و باور خود را بهشرک نیالوده اند، در امان و در راه راست هستند». هشدار ! یاران پیشوایان کسانیهستند که به باور رسیده و از تردید و انکار دور خواهند بود .هشدار ! اولییامامان آنانند که با آرامش و سلام به بهشت درخواهند شد و فرشتگان با سلام آنان راپذیرفته، خواهند گفت: « درود بر شما که پاک شده اید . اینک داخل شوید که در بهشت،جاودانه خواهید بود .»هان ! بهشت پاداش اولیی آنان است و در آن بی حساب روزیداده خواهند شد .هان ! دشمنان آنان آن کسانی اند که در آتش درآیند . و هماناناله ی افروزش جهنمرا می شنوند در حالی که شعله هی آتش زبانه می کشد و زفیر(صدی بازدم ) جهنم را نیز درمی یابند .هان ! خداوند درباره ی ستیزگران با آنانفرموده : « هرگاه امتی داخل جهنم شود همتی خود را نفرین کند»

هشدار ! کهدشمنان امامان همانانند که خداوند درباره ی آنان فرموده: «هر گروهی از آنان داخلجهنم شود نگاهبانان می پرسند : مگر برایتان ترساننده ی نیامد ؟! می گویند : چراترساننده آمد لیکن تکذیب کردیم و گفتیم : خداوند وحی نفرستاده و شما نیستید مگر درگمراهی بزرگ ! » تا آن جا که فرماید : « هان ! نابود باد دوزخیان ! » هان ! یاران امامان در نهان ، از پروردگار خویش ترسانند ، آمرزش و پاداش بزرگ بری آنانخواهد بود .هان مردمان ! چه بسیارراه است میان آتش و پاداش بزرگ !
هان مردمان ! خداوند ستیزهجویان ما را ناستوده و نفرین فرموده و دوستان ما را ستوده و دوست داردهانمردمان ! بدانید که همانا من انذارگرم و علی مژده دهنده .هان ! که من بیم دهندهام و علی راهنما .هان مردمان ! بدانید که من پیامبرم و علی وصی من است .هانمردمان ! بدانید که همانا من فرستاده و علی امام و وصی پس از من است . و امامان پساز او فرزندان اویند .آگاه باشید ! من والد آنانم ولی ایشان از نسل علی خواهندبود .

بخش هشتم : حضرت مهدی عجل الله  فرجه الشریف    

آگاه باشید ! همانا آخرین امام ، قائم مهدی ازماست . هان ! او بر تمامی ادیان چیره خواهد بود .
هشدار ! که اوست انتقام گیرندهاز ستمکاران .
هشدار ! که اوست فاتح دژها و منهدم کننده ی آنها .
هشدار ! کهاوست چیره بر تمامی قبایل مشرکان و راهنمی آنان .
هشدار ! که او خونخواه تماماولیی خداست .
 آگاه باشید ! اوست یاور دین خدا .
هشدار ! که از دریایی ژرفپیمانه هایی افزون گیرد .
هشدار ! که او به هر ارزشمندی به اندازه ی ارزش او ، وبه هر نادان و بی ارزشی به اندازه ی نادانی اش نیکی کند .
هشدار ! که او نیکو وبرگزیده ی خداوند است .
هشدار ! که او وارث دانش ها و حاکم بر ادراک هاست .
هان ! بدانید که او از سوی پروردگارش سخن می گوید و آیات و نشانه هی او رابرپا کند . بدانید همانا اوست بالیده و استوار .
بیدار باشید ! هموست که[اختیار امور جهانیان و آیین آنان ] به او واگذار شده است .
آگاه باشید ! کهتمامی گذشتگان ظهور او را پیشگویی کرده اند .
آگاه باشید ! که اوست حجّت پایدارو پس از او حجّتی نخواهد بود . [1]درستی و راستی و نور و روشنایی تنها نزد اوست .
هان ! کسی بر او پیروز نخواهد شد و ستیزنده ی او یاری نخواهد گشت .
آگاهباشید که او ولی خدا در زمین، داور او در میان مردم و امانتدار امور آشکار و نهاناست .
 بخش نهم : مطرح کردنبیعت

هان مردمان ! من پیام خدا را برایتانآشکار کرده تفهیم نمودم . و این علی است که پس از من شما را آگاه می کند . اینک شمارا می خوانم که پس از پایان خطبه با من و سپس با علی دست دهید تا با او بیعت کردهبه امامت او اقرار نمایید . آگاه باشید من با خداوند و علی با من پیمان بسته و مناکنون از سوی خدی عزّوجل بری امامت او پیمان می گیرم . « [ ی پیامبر ]آنان که با توبیعت کنند هر آینه با خدا بیعت کرده اند . دست خدا بالی دستان آنان است . و هر کسبیعت شکند ، بر زیان خود شکسته ، و آن کس که بر پیمان خداوند استوار و باوفا باشد ،خداوند به او پاداش بزرگی خواهد داد .

  بخش یازدهم : بیعت گرفتن  رسمی 

هان مردمان ! شما بیش از آنید که در  یک زمان با یک دست من بیعت نمایید . از این روی خداوند عزّوجل به من دستور داده که  از زبان شما اقرار بگیرم و پیمان ولایت علی امیرالمؤمنین را محکم کنم و نیز بر  امامان پس از او که از نسل من و اویند؛ همان گونه که اعلام کردم که ذرّیه من از نسل اوستپس همگان بگویید:

«البتّه که سخنان تو را شنیده پیروی می کنیم و ازآن ها خشنودیم و بر آن گردن گذار و بر آن چه از سوی پروردگارمان در امامت اماممانعلی امیرالمؤمنین و امامان دیگر - از صلب او - به ما ابلاغ کردی، با تو پیمان میبندیم با دل و جان و زبان و دست هایمان . با این پیمان زنده ایم و با آن خواهیم مردو با آن اعتقاد برانگیخته می شویم . و هرگز آن را دگرگون نکرده شک و انکار نخواهیمداشت و از عهد و پیمان خود برنمی گردیم .

[ی رسول خدا ] ما را به فرمانخدا پند دادی درباره ی علی امیرالمؤمنین و امامان از نسل خود و او ، که حسن و حسینو آنان که خداوند پس از آنان برپا کرده است . پس عهد و پیمان از ما گرفته شد از دلو جان و زبان و روح و دستانمان . هر کس توانست با دست وگرنه با زبان پیمان بست . وهرگز پیمانمان را دگرگون نخواهیم کرد و خداوند از ما شکست عهد نبیند . و نیز فرمانتو را به نزدیک و دور از فرزندان و خویشان خود خواهیم رسانید و خداوند را بر آنگواه خواهیم گرفت . و هر آینه خداوند بر گواهی کافی است و تو نیز بر ما گواه باش».

هان مردمان ! چه می گویید ؟ همانا خداوند هر صدایی را می شنود و آن را که ازدل ها می گذرد می داند . «هر آن کس هدایت پذیرفت ، به خیر خویش پذیرفته . و آن کهگمراه شد ، به زیان خود رفته . » و هر کس بیعت کند ، هر آینه با خداوند پیمان بسته؛ که « دست خدا بالی دستان آن هاست»

هان مردمان ! اینک با خداوند بیعت کنید وبا من پیمان بندید و با علی امیرالمؤمنین و حسن و حسین و امامان پس از آنان از نسلآنان که نشانه ی پایدارند در دنیا و آخرت .
خداوند مکاران را تباه می کند و به باوفایان مهر می ورزد . « هر که پیمانشکند »
جز این نیست که به زیان خود گام برداشته، و هر که بر عهدی که با خدا بستهپابرجا ماند، به زودی خدا او را پاداش بزرگی خواهد داد . »

هان مردمان ! آن چهبر شما برگفتم بگویید و به علی با لقب امیرالمؤمنین سلام کنید و بگویید : « شنیدیمو فرمان می بریم پروردگارا ، آمرزشت خواهیم و بازگشت به سوی تو است .» و نیز بگویید : «تمام سپاس و ستایش خدایی راست که ما را به این راهنمایی فرمود وگرنه راه نمییافتیم » - تا آخر آیه.

هان مردمان ! هر آینه برتری هی علی بن ابی طالب نزدخداوند عزّوجل - که در قرآن نازل فرموده - بیش از آن است که من یکباره برشمارم . پسهر کس از مقامات او خبر داد و آن ها را شناخت او را تصدیق و تأیید کنید .هانمردمان ! آن کس که از خدا و رسولش و علی و امامانی که نام بردم پیروی کند ، بهرستگاری بزرگی دست یافته است .

هان مردمان ! سبقت جویان به بیعتو پیمان و سرپرستی او و سلام بر او با لقب امیرالمؤمنین ، رستگارانند و در بهشت هیپربهره خواهند بود .هان مردمان ! آن چه خدا را خشنود کند بگویید . پس اگر شما وتمامی زمینیان کفران ورزند، خدا را زیانی نخواهد رسانید .
پروردگارا ، آنان راکه به آن چه ادا کردم و فرمان دادم ایمان آوردند، بیامرز . و بر منکران کافر خشمگیر ! و الحمدللّه ربّ العالمین.

  بخش یازدهم : بیعت گرفتن  رسمی 

هان مردمان ! شما بیش از آنید که در  یک زمان با یک دست من بیعت نمایید . از این روی خداوند عزّوجل به من دستور داده که  از زبان شما اقرار بگیرم و پیمان ولایت علی امیرالمؤمنین را محکم کنم و نیز بر  امامان پس از او که از نسل من و اویند؛ همان گونه که اعلام کردم که ذرّیه من از نسل اوستپس همگان بگویید:

«البتّه که سخنان تو را شنیده پیروی می کنیم و ازآن ها خشنودیم و بر آن گردن گذار و بر آن چه از سوی پروردگارمان در امامت اماممانعلی امیرالمؤمنین و امامان دیگر - از صلب او - به ما ابلاغ کردی، با تو پیمان میبندیم با دل و جان و زبان و دست هایمان . با این پیمان زنده ایم و با آن خواهیم مردو با آن اعتقاد برانگیخته می شویم . و هرگز آن را دگرگون نکرده شک و انکار نخواهیمداشت و از عهد و پیمان خود برنمی گردیم .

[ی رسول خدا ] ما را به فرمانخدا پند دادی درباره ی علی امیرالمؤمنین و امامان از نسل خود و او ، که حسن و حسینو آنان که خداوند پس از آنان برپا کرده است . پس عهد و پیمان از ما گرفته شد از دلو جان و زبان و روح و دستانمان . هر کس توانست با دست وگرنه با زبان پیمان بست . وهرگز پیمانمان را دگرگون نخواهیم کرد و خداوند از ما شکست عهد نبیند . و نیز فرمانتو را به نزدیک و دور از فرزندان و خویشان خود خواهیم رسانید و خداوند را بر آنگواه خواهیم گرفت . و هر آینه خداوند بر گواهی کافی است و تو نیز بر ما گواه باش».

هان مردمان ! چه می گویید ؟ همانا خداوند هر صدایی را می شنود و آن را که ازدل ها می گذرد می داند . «هر آن کس هدایت پذیرفت ، به خیر خویش پذیرفته . و آن کهگمراه شد ، به زیان خود رفته . » و هر کس بیعت کند ، هر آینه با خداوند پیمان بسته؛ که « دست خدا بالی دستان آن هاست»

هان مردمان ! اینک با خداوند بیعت کنید وبا من پیمان بندید و با علی امیرالمؤمنین و حسن و حسین و امامان پس از آنان از نسلآنان که نشانه ی پایدارند در دنیا و آخرت .
خداوند مکاران را تباه می کند و به باوفایان مهر می ورزد . « هر که پیمانشکند »
جز این نیست که به زیان خود گام برداشته، و هر که بر عهدی که با خدا بستهپابرجا ماند، به زودی خدا او را پاداش بزرگی خواهد داد . »

هان مردمان ! آن چهبر شما برگفتم بگویید و به علی با لقب امیرالمؤمنین سلام کنید و بگویید : « شنیدیمو فرمان می بریم پروردگارا ، آمرزشت خواهیم و بازگشت به سوی تو است .» و نیز بگویید : «تمام سپاس و ستایش خدایی راست که ما را به این راهنمایی فرمود وگرنه راه نمییافتیم » - تا آخر آیه.

هان مردمان ! هر آینه برتری هی علی بن ابی طالب نزدخداوند عزّوجل - که در قرآن نازل فرموده - بیش از آن است که من یکباره برشمارم . پسهر کس از مقامات او خبر داد و آن ها را شناخت او را تصدیق و تأیید کنید .هانمردمان ! آن کس که از خدا و رسولش و علی و امامانی که نام بردم پیروی کند ، بهرستگاری بزرگی دست یافته است .

هان مردمان ! سبقت جویان به بیعتو پیمان و سرپرستی او و سلام بر او با لقب امیرالمؤمنین ، رستگارانند و در بهشت هیپربهره خواهند بود .هان مردمان ! آن چه خدا را خشنود کند بگویید . پس اگر شما وتمامی زمینیان کفران ورزند، خدا را زیانی نخواهد رسانید .
پروردگارا ، آنان راکه به آن چه ادا کردم و فرمان دادم ایمان آوردند، بیامرز . و بر منکران کافر خشمگیر ! و الحمدللّه ربّ العالمین.

  بخش یازدهم : بیعت گرفتن  رسمی 

هان مردمان ! شما بیش از آنید که در  یک زمان با یک دست من بیعت نمایید . از این روی خداوند عزّوجل به من دستور داده که  از زبان شما اقرار بگیرم و پیمان ولایت علی امیرالمؤمنین را محکم کنم و نیز بر  امامان پس از او که از نسل من و اویند؛ همان گونه که اعلام کردم که ذرّیه من از نسل اوستپس همگان بگویید:

«البتّه که سخنان تو را شنیده پیروی می کنیم و ازآن ها خشنودیم و بر آن گردن گذار و بر آن چه از سوی پروردگارمان در امامت اماممانعلی امیرالمؤمنین و امامان دیگر - از صلب او - به ما ابلاغ کردی، با تو پیمان میبندیم با دل و جان و زبان و دست هایمان . با این پیمان زنده ایم و با آن خواهیم مردو با آن اعتقاد برانگیخته می شویم . و هرگز آن را دگرگون نکرده شک و انکار نخواهیمداشت و از عهد و پیمان خود برنمی گردیم .

[ی رسول خدا ] ما را به فرمانخدا پند دادی درباره ی علی امیرالمؤمنین و امامان از نسل خود و او ، که حسن و حسینو آنان که خداوند پس از آنان برپا کرده است . پس عهد و پیمان از ما گرفته شد از دلو جان و زبان و روح و دستانمان . هر کس توانست با دست وگرنه با زبان پیمان بست . وهرگز پیمانمان را دگرگون نخواهیم کرد و خداوند از ما شکست عهد نبیند . و نیز فرمانتو را به نزدیک و دور از فرزندان و خویشان خود خواهیم رسانید و خداوند را بر آنگواه خواهیم گرفت . و هر آینه خداوند بر گواهی کافی است و تو نیز بر ما گواه باش».

هان مردمان ! چه می گویید ؟ همانا خداوند هر صدایی را می شنود و آن را که ازدل ها می گذرد می داند . «هر آن کس هدایت پذیرفت ، به خیر خویش پذیرفته . و آن کهگمراه شد ، به زیان خود رفته . » و هر کس بیعت کند ، هر آینه با خداوند پیمان بسته؛ که « دست خدا بالی دستان آن هاست»

هان مردمان ! اینک با خداوند بیعت کنید وبا من پیمان بندید و با علی امیرالمؤمنین و حسن و حسین و امامان پس از آنان از نسلآنان که نشانه ی پایدارند در دنیا و آخرت .
خداوند مکاران را تباه می کند و به باوفایان مهر می ورزد . « هر که پیمانشکند »
جز این نیست که به زیان خود گام برداشته، و هر که بر عهدی که با خدا بستهپابرجا ماند، به زودی خدا او را پاداش بزرگی خواهد داد . »

هان مردمان ! آن چهبر شما برگفتم بگویید و به علی با لقب امیرالمؤمنین سلام کنید و بگویید : « شنیدیمو فرمان می بریم پروردگارا ، آمرزشت خواهیم و بازگشت به سوی تو است .» و نیز بگویید : «تمام سپاس و ستایش خدایی راست که ما را به این راهنمایی فرمود وگرنه راه نمییافتیم » - تا آخر آیه.

هان مردمان ! هر آینه برتری هی علی بن ابی طالب نزدخداوند عزّوجل - که در قرآن نازل فرموده - بیش از آن است که من یکباره برشمارم . پسهر کس از مقامات او خبر داد و آن ها را شناخت او را تصدیق و تأیید کنید .هانمردمان ! آن کس که از خدا و رسولش و علی و امامانی که نام بردم پیروی کند ، بهرستگاری بزرگی دست یافته است .

هان مردمان ! سبقت جویان به بیعتو پیمان و سرپرستی او و سلام بر او با لقب امیرالمؤمنین ، رستگارانند و در بهشت هیپربهره خواهند بود .هان مردمان ! آن چه خدا را خشنود کند بگویید . پس اگر شما وتمامی زمینیان کفران ورزند، خدا را زیانی نخواهد رسانید .
پروردگارا ، آنان راکه به آن چه ادا کردم و فرمان دادم ایمان آوردند، بیامرز . و بر منکران کافر خشمگیر ! و الحمدللّه ربّ العالمین.

مسجد سهله

مسجد سهله یکی از مساجد قدیمی و مورد احترام است که قبلاً به مسجد جامع بنی ظفر معروف بوده است.

فضیلتها
1. منزل حضرت مهدی(علیه السلام)
امام صادق به ابوبصیر می گوید:
«ابو بصیر! گویا می بینم که قائم در مسجد سهله با عیالش نزول می کند. گفتم: منزلش قرار می دهد؟ فرمود: آری همچنانکه منزل ادریس بود.»
2. خانه حضرت ادریس(علیه السلام)
امام صادق در این باره می فرماید:
«مَسْجِدُ السَّهْلَةِ مَوْضِعُ بَیْتُ إِدْرِیسَ النَّبِیِّ الَّذِی کَانَ یَخِیطُ فِیهِ».
3. منزل حضرت ابراهیم(علیه السلام)
آن حضرت از همین مکان به جنگ با عمالقه به سرزمین یمن رفت.
4. حضرت داوود(علیه السلام)
از همین مکان بود که آن پیامبر گرامی به جنگ جالوت رفت.
5. مانند خیمه رسول...
هر کس در این مسجد باشد، مانند کسی است که در خیمه رسول خدا اقامت دارد.
6. از این مسجد هفتاد هزار نفر به بهشت می روند
از کنار این مکان هفتاد هزار نفر محشور می شوند که بدون حساب وارد بهشت می شوند.
7. اقامتگاه حضرت خضر
امام صارق(علیه السلام) در حدیثی می فرماید: «مَسْجِدُ السَّهْلَةِ مُنَاخُ الرَّاکِبِ، قِیلَ: وَ مَنِ الرَّاکِبُ؟ قَالَ: الْخَضِرُ(علیه السلام) ».

مسجد سهله از نگاه اهل بیت(علیهم السلام)
1. گشایش کار
«مَا مِنْ مَکْرُوب یَأْتِی مَسْجِدَ السَّهْلَةِ، فَیُصَلِّی فِیهِ رَکْعَتَیْنِ بَیْنَ الْعِشَاءَیْنِ وَ یَدْعُو اللَّهَ تَعَالَی إِلاَّ فَرَّجَ اللَّهُ کَرْبَهُ».
«هیچ غمزده ای به این مسجد نمی آید و دو رکعت نماز میان نماز مغرب و عشا نمی خواند و از خداوند کمک نمی خواهد، مگر اینکه خداوند اندوهش را بر طرف می سازد.»

2. مصلاّی پیامبران
قَالَ الصَّادِقُ(علیه السلام) : «وَ مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیّاً إِلاَّ وَ قَدْ صَلَّی فِیهِ».
«خداوند هیچ پیامبری مبعوث نکرده، مگر اینکه در این مسجد نماز خوانده است.»

3. سجدگاه ملائک
امام صادق(علیه السلام) می فرماید: روز و شبی نیست مگر اینکه ملائکه به این مسجد(سهله) می آیند و در آن عبادت می کنند.

4. افزایش عمر
هنگامی که زید بن علی به شهادت رسید، امام صادق(علیه السلام) فرمود: اگر عمویم زید، زمانی که از کوفه خارج شد، به مسجد سهله می رفت و نماز می خواند و به خدا پناه می برد، بیست سال به عمرش اضافه می شد. همچنین در این باره امام سجّاد(علیه السلام)می فرماید: «مَنْ صَلَّی فِی مَسْجِدِ السَّهْلَةِ رَکْعَتَیْنِ، زَادَ اللَّهُ فِی عُمُرِهِ سَنَتَیْنِ».
«هر کس دور کعت نماز در مسجد سهله بخواند، دو سال به عمرش افزوده می شود.»

5. درجه رفیع
قَالَ الصَّادِقُ(علیه السلام) : «مَنْ دَعَا اللَّهَ فِیهِ بِمَا أَحَبَّ، قَضَی لَهُ حَوَائِجَهُ، وَ رَفَعَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَکَاناً عَلِیّاً إِلَی دَرَجَةِ إِدْرِیسَ وَ أَجَارَهُ مِنْ مَکْرُوهِ الدُّنْیَا وَ مَکَایِدِ أَعْدَائِهِ».
«امام صادق(علیه السلام) فرمود: هر کس خدای را در آن بخواند، درباره هر چه خواهد، حوائج او روا گردد و به مقام بلندی در روز قیامت دست یابد و خداوند تا جایگاه ادریس خدا او را بالا برد و از ناراحتی دنیا و مکر دشمنانش در پناه پرودرگار قرار گیرد.»

امام صادق(علیه السلام) در مسجد سهله
اهمیت مسجد سهله به قدری است که اهل بیت(علیهم السلام) برای رفع گرفتاری از شیعیان، به این مسجد می آمدند و دعا می کردند. بشّار مُکاری نقل می کند: «روزی برای دیدن امام صادق(علیه السلام) به منزلشان در کوفه رفتم، طبقی از خرما نزدش بود و از آن تناول می کرد. به من فرمود: بشّار نزدیک بیا و بخور. گفتم از موضوعی ناراحتم و نمی توانم چیزی بخورم. امام فرمود: به حقّ من، نزدیک بیا و بخور. امر ایشان را اجابت کردم. هنگامی که شروع به خوردن نمودم، امام به من فرمود: موضوع را بگو. گفتم سربازان حکومتی را دیدم که زنی را می زدند و او را کشان کشان به طرف زندان می بردند. او با صدای بلند فریادرس و کمک می خواست، ولی کسی به حرفش توجه نکرد. امام فرمود: چرا این برخورد را با او کردند؟ گفتم از مردم شنیدم که او بر زمین افتاده و در هنگام افتادن گفته است: لعن الله ظالمیکِ یا فاطمة. وقتی سخنم به اینجا رسید، امام به شدّت گریست؛ به طوری که نتوانست خرما بخورد و به قدری گریه کرد که ریش مبارکش و روی سینه اش پر از اشک شد. سپس گفت: بشار! بلند شو با هم به مسجد سهله برویم و از خدا بخواهیم این زن آزاد شود. هردو به طرف مسجد سهله حرکت کردیم، در آنجا هر کدام دو رکعت نماز خواندیم پس از نماز امام دستها را به سوی آسمان بلند کرد و دعای مفصلی خواند و سپس به سجده رفت و پس از مدتی سر از سجده برداشت و فرمود: بلند شو، زن آزاد شد.»

امام زمان(علیه السلام) در مسجد سهله
زین العابدین سلماسی نقل می کند: «روزی در مجلس درس آیت الله سید محمد مهدی بحر العلوم حضور داشتم، محقّق کامل میرزای قمی که برای زیارت به عتبات عالیات سفر کرده بود، وارد مجلس سید شد. پس از درس، همه رفتند ولی من همراه سه نفر دیگر که از خواص شاگردان سید بودند، ماندیم. میرزای قمی به بحر العلوم گفت: شما مقامات روحانی زیادی کسب کرده اید، اگر ممکن است خاطره ای نقل کنید. در این هنگام سید فرمود: شب گذشته برای ادای نافله شب به مسجد کوفه رفتم، قصد داشتم سپیده دم به طرف نجف راهی شوم و اول وقت درس را شروع کنم، از مسجد بیرون آمدم، در دلم شوقی ایجاد شد که به مسجد سهله بروم، ولی اعتنایی نکردم; زیرا ترسیدم اول وقت به نجف نرسم لیکن شوقم زیادتر شد همچنان مردد بودم که ناگاه بادی وزید و مرا به طرف مسجد سهله حرکت داد، پس از مدتی خود را مقابل مسجد سهله دیدم، وارد شدم، دیدم کسی در مسجد نیست و تنها آقایی مشغول عبادت است و با کلماتی با خدا مناجات می کند که تا کنون از هیچ کس نشنیده بودم، حالم متغیر و زانوهایم مرتعش شد، با قلبی منقلب و دیده ای گریان در گوشه ای از مسجد ایستادم و به صدای دلنشین مناجات گوش دادم. پس از مدتی که مناجاتش تمام شد، رو به من کرد و فرمود: مهدی! جلو بیا. ادب کرده، مقداری جلو رفتم، فرمود: جلوتر بیا. جلوتر رفتم؛ به طوری که دستم به دستش می رسید، آنگاه چیزی به من گفت. سید به اینجا که رسید، سکوت کرد...»

مقامات مسجد سهله
1. مقام حضرت مهدی(علیه السلام)
مقامی است منسوب به امام زمان(علیه السلام) که میان مردم معهود نبود. علامه سید محمد مهدی بحر العلوم دستور داد قبه ای در مکان مذکور بسازند.
2. مقام حضرت خضر(علیه السلام)
قَالَ الصَّادِقُ(علیه السلام) : «مَسْجِدُ السَّهْلَةِ مُنَاخُ الرَّاکِبِ، قِیلَ: وَ مَنِ الرَّاکِبُ؟ قَالَ: الْخَضِرُ(علیه السلام) ».
«مسجد سهله، محل خوابیدن شتر آن سوار است. پرسیدند او کیست؟ فرمود: خضر.»
3. مقام امام صادق(علیه السلام)
4. مقام امام زین العابدین(علیه السلام)
5. مقام حضرت ادریس(علیه السلام)
6. مقام صالحَین (هود و صالح(علیهما السلام))
7. مقام ابراهیم خلیل(علیه السلام)